Voorafgaand aan de persconferentie over de stand van zaken omtrent het virus was ook al duidelijk dat het extra pakket van maatregelen dat twee weken geleden in werking trad, donderdag weer van de baan gaat. Musea, bibliotheken, zwembaden, bioscopen en dergelijke mogen weer open, maar wel met de bekende beperkende maatregelen voor afstand en hygiëne.

Het was vooral spannend wat de bewindslieden zouden zeggen richting de komende feestdagen. Zal er een zekere versoepeling komen? Die duidelijkheid kwam er wel voor het Sinterklaasfeest. Degenen die dat vieren, moeten dat in kleine kring doen. Mensen mogen thuis weer drie mensen ontvangen, in plaats van twee. Kinderen onder de twaalf jaar tellen niet mee.

Als het gaat over kerstdagen en de jaarwisseling, daarover komt het kabinet op 8 december met regels. Als de cijfers blijven dalen, zou er mogelijk een versoepeling kunnen komen.

Premier Rutte temperde de verwachtingen dat de maatregelen uit het oktoberpakket, met als belangrijkste onderdeel het sluiten van de horeca, snel van tafel kan. Dat kan op zijn vroegst half januari.

Maar ook daarna houdt Nederland last van extra regels, zo viel op te maken uit de woorden van de premier. Hij stelde namelijk dat de zogenoemde routekaart waarop staat wanneer de regering welke maatregel neemt, alleen geldt wanneer het aantal besmettingen toeneemt. Op de kaart staat precies welke maatregelen de overheid neemt bij een bepaalde besmettingsgraad. De routekaart geldt niet voor het geval het aantal besmettingen afneemt.

Rutte wees erop dat de regering, terugkijkend, in de zomer van vorig jaar te snel heeft besloten om een groot deel van de toen geldende maatregelen uit de eerste golf weer terug te draaien. Mede omdat burgers veel de basisregels over afstand en hygiëne –die wel van kracht bleven– onvoldoende naleefden, laaide de verspreiding van het virus weer op en kwam Nederland in een tweede golf terecht.

Verder erkende Rutte dat de regering, terugkijkend, in de herfst van dit jaar te lang heeft gewacht met het nemen van nieuwe maatregelen om de tweede golf in te dammen.

Rutte zei dat niet, maar de conclusie naar aanleiding van de uitlatingen van de premier kan niet anders luiden dan dat de regering zeer terughoudend zal zijn met versoepelingen in de komende maanden, ook als de besmettingscijfers blijven dalen.

Welke veranderingen voert het kabinet door?

• Wat verandert er in de aanpak van het kabinet? Een overzicht.
• Mensen kunnen vanaf donderdag weer naar musea, theaters, bioscopen en muziekzalen. Ook dierentuinen, pretparken, bibliotheken, zwembaden en sauna’s mogen weer open. Verder mogen thuis weer drie mensen worden ontvangen per dag in plaats van twee en ook buiten mag iedereen weer met maximaal vier in plaats van twee samen zijn. Op bruiloften en begrafenissen mogen weer iets meer gasten komen, maximaal dertig.
• Volgens premier Mark Rutte is er nog verbetering in de naleving van bestaande regels mogelijk, bijvoorbeeld in winkels en op het gebied van thuiswerken. Ook het gedrag achter de voordeur kan beter, bijvoorbeeld door echt thuis te blijven bij klachten en de uitslag van een coronatest thuis af te wachten.
• Docenten en ander onderwijspersoneel in het voortgezet onderwijs, mbo, hbo en op de universiteit hoeven geen 1,5 meter afstand te houden als zij anders niet „op gepaste wijze” hun werk kunnen doen.
• Iedereen in Nederland moet zich in maart gemiddeld een keer per maand kunnen laten testen op corona, ongeacht of iemand klachten heeft of niet. Daar gaat het kabinet naar toe werken.
• Mensen die in contact met een besmet persoon zijn geweest, kunnen zich vanaf 1 december laten testen, ook als ze geen klachten hebben. De test gebeurt vijf dagen na het contact. Als de betrokkene geen corona heeft, hoeft hij of zij daarna niet meer in quarantaine. Nu moeten mensen nadat ze in contact zijn geweest met een besmet persoon nog tien dagen in afzondering leven en mogen mensen zonder klachten zich niet laten testen.
• Als de cijfers blijven dalen, kan mogelijk half december de eerste versoepeling van de huidige coronamaatregelen worden doorgevoerd. Dat kan als er minder dan tien ic-opnames per dag zijn en minder dan 3600 nieuwe besmettingen per dag. Mogelijk wordt dan de „kersttafel iets groter,” aldus De Jonge. „Pas dan kunnen we weer nadenken over verruiming. We moeten oppassen dat we ons met Kerst geen derde golf cadeau doen.”