Wiersinga (1927-2020) kritiseerde klassieke verzoeningsleer
De Nederlandse theoloog dr. Herman Wiersinga is op 93-jarige leeftijd overleden. Hij werd vooral bekend door zijn kritiek op de klassieke verzoeningsleer. Die leidde tot grote onrust in de toenmalige Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN).
„Niet toelaatbaar” noemde de generale synode van de GKN in 1976 de visie van dr. Wiersinga op de verzoening. De studentenpastor was vijf jaar eerder gepromoveerd op de studie ”De verzoening in de theologische diskussie”, waarin hij afstand nam van de klassiek-gereformeerde overtuiging dat Christus plaatsvervangend de toorn van God over de zonde heeft gedragen. Hij kon niets met deze „kruistheologie.”
Na zeventig uur lang met dr. Wiersinga gesproken te hebben, oordeelde de generale synode dat de oude gereformeerde verzoeningsleer „een bestanddeel van het belijden der kerk van zó wezenlijke aard is, dat een tekort doen daaraan en een weerspreken daarvan voor haar niet toelaatbaar is, ook omdat daardoor de enigheid des geloofs en de eenheid van de kerk in gevaar wordt gebracht.” Dr. Wiersinga werd niet geschorst.
Afscheid
De predikant ging ondertussen door met publiceren. ”Verzoening als verandering”, een populaire versie van zijn dissertatie, volgde in 1972. Drie jaar later verscheen ”Verzoening met het lijden?”. In 1982 zag ”Doem of daad” het licht, waarin de auteur onder meer afrekent met de leer van de erfzonde. Nog een aantal stappen verder ging ”Geloven bij daglicht” uit 1992. Daarin pleitte dr. Wiersinga ervoor om theologische begrippen als de almachtige en drie-enige God, erfzonde, maagdelijke geboorte en lichamelijke opstanding van Jezus op te geven. Om het Evangelie te vertolken richting de moderne mens is er geen andere keuze, vond hij.
Zijn afscheid van de gereformeerde geloofsleer was een logisch gevolg van zijn visie op de verzoening. „Al tijdens het promotieonderzoek besefte ik dat ik met het onderwerp verzoening veel zou losmaken”, zei dr. Wiersinga in 2001 in een interview in het Reformatorisch Dagblad. „Je beeld van Jezus, je Godsbeeld, je mensbeeld, je ethiek hangt allemaal met de verzoeningsleer samen.”
Dat maakte dr. Wiersinga –samen met prof. dr. H. M. Kuitert en later prof. dr. C. J. den Heyer– tot een van de meest omstreden theologen in de GKN, een van de voorlopers van de Protestantse Kerk in Nederland. Dr. Wiersinga –geboren op 28 maart 1927 in Wormer– was predikant in Lewedorp, Gent en op Curaçao. Daarna werd hij studentenpastor in Leiden en Amsterdam.