Met een dodental van 260 wordt Zuid-Korea (52 miljoen inwoners) gezien als een van de succesvolle virusbestrijders. De Amerikaanse microbioloog Richard Ebright gaf donderdag nog enthousiast de cijfers door. Zuid-Korea: 260 doden, dat is 5 doden op 1 miljoen mensen.

Overigens staat het Oost-Aziatische land daarmee in een rijtje buurlanden met soortgelijke scores: Taiwan (0,3 per 1 miljoen), Hongkong (0,6), China (3). De aantallen die westerse landen moeten tonen zijn in dat licht schrikbarend: Amerika: 260 doden op 1 miljoen mensen, Groot-Brittannië: 497, Italië: 520.

Het Zuid-Koreaanse succesverhaal is samen te vatten met drie woorden: testen, traceren en informeren. En dat allemaal zo rigoureus mogelijk en zo snel en vroeg als maar kan. Dankzij deze methode had Zuid-Korea geen omvangrijke lockdown nodig, al gingen de scholen er ook dicht en werd het uitgaansleven aan banden gelegd.

Informatie online

Traceren was en is een van die sterke troeven van de Zuid-Koreanen. Zo worden de gangen van een positief geteste patiënt zorgvuldig nagegaan en daarbij wordt gebruik gemaakt van GPS-informatie op mobieltjes, maar ook van betaalinformatie op een creditcard of betaalpas. Met dat laatste duikt een keerzijde van de aanpak op: aantasting van de privacy van burgers. Dat de autoriteiten nagaan waar een positief geteste persoon de voorafgaande twee weken is geweest, met wie hij heeft gesproken gaat al ver; als die informatie ook nog eens online wordt gezet lijkt een grens te zijn overschreden.

Of dat zo blijft is de vraag, nu in Zuid-Korea een tweede virushaard is ontdekt. Dit keer betreft het geen kerk in het afgelegen zuiden van het land, maar een nachtclub in hartje Seoul. Vorige week woensdag werd een 29-jarige Koreaan positief getest. Hij bleek het weekend daarvoor de bloemetjes buiten te hebben gezet in diverse uitgaansgelegenheden in Itaewon, een wijk in het centrum van de Zuid-Koreaanse hoofdstad.

Juist op een moment dat Zuid-Korea bezig was maatregelen verder te versoepelen, lijkt zich nu een tweede golf van besmettingen aan te dienen. Bars en restaurants zijn overal weer gesloten en testers zijn weer volop aan het werk. Met behulp van telecombedrijven en de landelijke politie stelden de autoriteiten een lijst met bijna 11.000 namen op van mensen die eind april/begin mei hadden gebeld vanuit Itaewon. Zendmasten in de buurt hadden die signalen opgevangen. Met sms-berichten werden ze de afgelopen dagen opgeroepen zich te laten testen. Nog eens 500 mensen die in bars en clubs met hun creditcard hadden afgerekend (en dus traceerbaar waren) kregen eenzelfde oproep.

De jacht op mogelijk besmette personen verloopt dit keer moeizaam omdat de doelgroep zich dit keer niet zomaar laat traceren. De reden? Uitgaansgelegenheden in Itaewon zijn populair onder homoseksuelen. Al snel spraken media over de „Itaewon-gayclubzaak”, en veranderde het alom geprezen transparante opsporingssysteem van Zuid-Korea in een sta-in-de-weg. Indringende vragen als „waar ben je geweest?” en „wie heb je daar ontmoet?” werden plots niet meer (of nog minder) op prijs gesteld.

Boven ”clubbing in Itaewon” (jargon voor uitgaan in Itaewon) kwam een taboe-aureooltje te hangen, en menige Itaewonbezoeker doet er het zwijgen toe. Homo-organisaties vrezen voor een toename van discriminatie en agressie jegens homoseksuelen en pleitten deze week voor anonimiteit rond het traceren en testen. Homoseksuelen zelf zeiden bang te zijn hun baan te verliezen of de sympathie van hun familie als ze door de autoriteiten werden gedwongen uit de kast te komen.

Buitenlanders

Overigens zijn het niet alleen homoseksuelen, die vanwege Itaewon de verdachtenbank worden ingeschoven, ook met buitenlanders gebeurt dat – de wijk Itaewon telt veel niet-Koreaanse bewoners. Vooral ouders van schoolgaande kinderen maken zich zorgen: onder de buitenlanders zitten relatief veel docenten.

Het stadsbestuur van Seoul heeft inmiddels anoniem testen mogelijk gemaakt: alleen een telefoonnummer is nog nodig voor identificatie. De Zuid-Koreaanse regering beseft intussen dat de tijd dringt. Donderdag meldde de Zuid-Koreaanse krant The Korea Herald 29 nieuwe besmettingen; het merendeel was direct of indirect aan Itaewon gekoppeld.