Zorgminister Hugo de Jonge kondigde op 7 april aan dat het kabinet twee apps wil inzetten om de GGD’s te ontlasten. De ene geeft de gebruiker een seintje als hij in de buurt is geweest van een met corona besmette persoon. Hij wordt dan opgeroepen uit voorzorg thuis te blijven en via een tweede app contact te houden met een huisarts. Experts zijn met name bezorgd dat de privacy in het geding komt. Vooral de contact-app wekt argwaan, omdat deze vastlegt met wie mensen in contact komen. Voor privacyorganisatie Bits of Freedom is de belangrijkste technische voorwaarde dat de broncode van de app openbaar is, laat woordvoerder Evelyn Austin weten. „Daardoor kan iedereen de werking ervan controleren.”

Vrijheden

Een groep van zestig wetenschappers heeft maandag in een brief aan het kabinet geschreven dat „het gebruik van de apps onze fundamentele rechten en vrijheden niet mag aantasten.” Ook Austin maakt zich daar zorgen over. „Ook nu weer grijpt de overheid als eerste naar een technologische oplossing. Meten is weten. Ze kiest voor ‘efficiënt’ bestuur, in plaats van voor moreel leiderschap. Het gaat hier om onze collectieve vrijheden. In wat voor maatschappij willen we na de coronacrisis terugkeren?”

De overheid heeft dinsdag laten weten dat de app persoonsgegevens niet centraal mag opslaan. Ook mogen gegevens niet herleidbaar zijn tot individuen.

De Jonge riep appontwikkelaars ertoe op hun plannen in te sturen voor dinsdag 12.00 uur. Zaterdag moeten ze hun apps klaar hebben voor de eerste tests. Eind april moeten de apps beschikbaar zijn.

Deskundigen zetten vraagtekens bij het uiterst krappe tijdpad. Apple en Google willen hun besturingssystemen iOS en Android aanpassen voor de beide apps. Maar hun aanpassingen zijn waarschijnlijk pas in mei doorgevoerd.

Schijnveiligheid

De wetenschappers wijzen er in hun brief op dat de contact-app ook schijnveiligheid in de hand kan werken, waardoor het risico op besmetting alleen maar groter wordt. Als signalering door de app ertoe leidt dat mensen zich verplicht moeten isoleren, zullen sommigen de app niet willen gebruiken. „Dit zal de effectiviteit en de betrouwbaarheid van de app ondermijnen.”

Anderzijds hecht Bits of Freedom eraan dat het gebruik van de app niet kan worden afgedwongen. Austin: „Niet door de overheid, niet door een werkgever, onderwijsinstelling of zorgverzekeraar. Bovendien, het uitrollen van een oplossing die niet goed werkt of onvoldoende draagvlak heeft, zal de bestrijding van het virus alleen maar hinderen.”

Daarop wijzen de wetenschappers ook in hun brief. „Als blijkt dat het gebruik van de apps niet voldoende is om een nieuwe uitbraak van het virus te voorkomen, zal het maatschappelijke verzet om weer onder socialeafstandregels te gaan leven groot zijn.”