Een van de belangrijkste vragen in de impeachmentprocedure tegen Donald Trump was niet of de president zich op onoorbare wijze heeft gedragen. Zoals de Republikeinse senator Lamar Alexander vorige week zei: „Er is geen verder bewijsmateriaal nodig om aan te tonen wat al bewezen is.” Met andere woorden, dat de president zich in de Oekraïneaffaire heeft misdragen, is boven alle twijfel verheven. De vraag was, zo vervolgde Alexander, wie de gevolgen van dat gedrag moet bepalen: de Senaat of de kiezer.

Zo waren er meerdere Republikeinse senatoren die, publiek of privé, wel durfden toe te geven dat Trump zich niet presidentieel had gedragen. Maar om uiteenlopende redenen kwamen ze allemaal tot de conclusie dat dit niet tot afzetting noopte. Laat het volk in november maar stemmen.

Onzinargumenten

Het is een begrijpelijke, maar onjuiste en gevaarlijke redenering. De argumenten die door de advocaten van president Trump werden aangevoerd, houden geen steek. Met name het argument van professor Alan Dershowitz dat een president alleen voor strafrechtelijke overtredingen mag worden afgezet, schept een gevaarlijk precedent. Politiek commentator Jonah Goldberg opperde: „Een president die elke dag stomdronken is en zelfs niet het minste werk verricht, zou dan niet kunnen worden afgezet, want dronkenschap is geen misdaad.”

Met de vrijspraak van Trump krijgen dergelijke onzinargumenten helaas een officieel stempel van goedkeuring. Het Huis van Afgevaardigden zal zich bij volgende misstappen van een president wel twee keer bedenken voordat het probeert de Senaat tot afzetting te bewegen. President Trump en al zijn opvolgers zijn daarmee zo goed als immuun geworden voor alle consequenties van hun daden.

Schoothondje

Achteraf blijkt dat het aanspannen van een impeachmentprocedure door het Huis, ten minste op de korte termijn, het Congres enorme schade heeft toegebracht. De diepe minachting die Republikeinse senatoren voor de aanklachten van Democratische afgevaardigden toonden, vergroot het wantrouwen tussen de twee partijen en verzwakt de wetgevende macht van de Amerikaanse republiek.

Aan de andere kant hebben Democraten het aan zichzelf te danken dat hun zaak van het begin af aan weinig geloofwaardig was. Afgevaardigden roepen al sinds het aantreden van Trump dat hij moet worden afgezet. Een impeachment geldt bijna als een anticlimax. In het licht van de afgelopen drie jaar zien veel Amerikanen het enkel als de laatste treiterij van een waanzinnig Washington, dat het verlies van Hillary Clinton in 2016 niet kan verkroppen.

Dergelijke kiezers zullen in november hun steun weer aan Trump geven. Zonder op de inhoudelijke feiten acht te slaan, zien zij de vrijspraak van de president als een bevestiging dat hij op de wezenlijke punten op de juiste weg is. Zodoende wordt de persoonlijkheidscultus rond Trump, de president die als een straatvechter tégen de corruptie in Washington en vóór de gewone man vecht, alleen maar vergroot. De Republikeinse senatoren hebben zich als een tam schoothondje van Trump gedragen. Dat vergroot de macht die alle presidenten zich van nu af aan zullen toe-eigenen en verkleint de onafhankelijkheid van het Congres.

Kloof

Wat de gevolgen op langere termijn zijn, voor de nationale politiek en voor de politieke cultuur in de VS, moet nog worden bezien. De komende jaren moeten uitwijzen hoe sterk de wurggreep van president Trump op de Republikeinse partij is en of het Congres in dat klimaat een democratisch tegenwicht tegen het Witte Huis kan zijn. In de tussentijd blijft de kloof tussen linkse en rechtse kiezers groeien. Schurkenstaten en Amerika’s strategische tegenspelers zullen ondertussen niet nalaten de stuurloosheid in Washington in hun voordeel te misbruiken.

De auteur is vertaler en taalkundig adviseur voor een softwarefirma. Hij woont in de Verenigde Staten.