De kiesraad zette vrijdagavond de Catalaanse premier Quim Torra uit zijn functie als lid van het Catalaanse parlement. Daarmee wordt Torra in feite afgezet als premier van Catalonië. Deze drastische ingreep in de Catalaanse politiek stuitte op heftige kritiek, zowel binnen als buiten Catalonië.

Woordvoerder van de sociaaldemocratische PSOE, Adriana Lastra, betwijfelde of de raad de bevoegdheid heeft om Torra af te zetten: „De centrale kiesraad is een administratief orgaan en behoort niet tot de rechterlijke macht.”

Het besluit van de kiesraad heeft grote gevolgen voor de vorming van een nieuwe kabinet in Spanje. Zaterdag begon in het parlement in Madrid het debat over de kandidatuur van Pedro Sanchez als leider van een progressieve coalitieregering van sociaaldemocraten en de linkse partij Podemos.

Bij de stemming op dinsdag over het nieuwe kabinet van Sanchez is de steun van de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen doorslaggevend. Veel waarnemers legden het besluit van de kiesraad dan ook uit als een poging om de kabinetsformatie op te blazen. De raad heeft een duidelijke conservatieve meerderheid. Aanleiding van de uitspraak was een klacht van de drie rechtse partijen PP, Vox en Cs, fel gekant tegen de vorming van een progressief kabinet.

Argwaan

Niet alleen het moment waarop de kiesraad Torra uit zijn functie zette, wekte argwaan. Ook het feit dat de kiesraad niet heeft gewacht tot de uitspraak van het hooggerechtshof over het hoger beroep van de premier tegen zijn veroordeling, riep vraagtekens op.

Volgens het autonomiestatuut van Catalonië kan de premier alleen zijn functie verliezen bij een definitieve veroordeling. Dit laatste is niet het geval. Torra heeft aangekondigd zich niet neer te leggen bij het besluit van de kiesraad. Zaterdag kreeg hij daarvoor de steun van het parlement in Barcelona. De meerderheid van onafhankelijkheidspartijen betitelde de situatie als een „staatsgreep.” Overigens was de kiesraad zelf ook flink verdeeld over de vraag of Torra kon worden afgezet. Zes van de dertien leden waren tegen.

In eerste instantie werd de premier veroordeeld tot anderhalf jaar verbod op het bekleden van een publieke functie. Torra had tijdens verkiezingstijd een spandoek dat opriep tot vrijlating van politieke gevangenen niet op tijd verwijderd van een overheidsgebouw. Nogal wat juristen noemden dat vonnis „buiten proporties.”

Na de omstreden uitspraak van de kiesraad was de grote vraag wat het standpunt zou zijn van de Catalaanse linkse republikeinen (ERC). Met hun stem staat of valt het nieuwe kabinet-Sanchez. Tot opluchting van Sanchez bleef ERC bij het standpunt om de kabinetsformatie niet te blokkeren. Maar de definitieve stemming dinsdag in het Spaanse parlement blijft hoe dan ook een nek-aan-nek race.