Vooral landen met lage en middelinkomens zullen de komende decennia gebukt gaan onder een ware diabetesepidemie.

Dat blijkt uit een donderdag –op Wereld Diabetes Dag– gepubliceerd artikel in de European Journal of Preventive Cardiology (EJPC). Amsterdamse onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum (AMC) becijferen in de publicatie dat er over twintig jaar 629 miljoen diabetici op de wereldbol zullen rondlopen. In 2017 ging het nog om 425 miljoen patiënten. In negen van de tien gevallen gaat het om diabetes type 2, de variant die zich met name op oudere leeftijd manifesteert en een duidelijke link heeft met overgewicht en een ongezonde leefstijl.

Tij keren

„Parallel aan de toename in obesitas in onze maatschappij zien we een enorme stijging in het voorkomen van diabetes”, analyseert prof. Joline Beulens, een van de AMC-onderzoekers. „We weten dat type 2 diabetes een leefstijlgerelateerde ziekte is. Daarom zouden we het tij kunnen keren als we gezonder gaan leven.” Diabetes kun je het best behandelen door eerst de leefstijl te verbeteren. Medicatie komt volgens haar pas in zicht als leefstijlverbetering onvoldoende werkt om bloedsuikerniveaus op peil te brengen en het risico op complicaties te verlagen.

Diabetesatlas

Tegelijkertijd met het artikel verscheen de negende editie van de Diabetesatlas van de International Diabetes Federation (IDF). De atlas biedt een schat aan informatie over welke soorten diabetes er zijn, in welke landen diabetes veel voorkomt, de gevolgen van diabetes en hoe we diabetes kunnen voorkomen.

Volgens de atlas heeft momenteel één op de elf volwassenen diabetes, hoewel bij slechts de helft van hen de diagnose is gesteld. Drie op de vier diabetici leven in landen met een laag- en middelinkomen. China en India staan in de top twee van landen met de meeste diabeten, op de voet gevolgd door de Verenigde Staten. De sterkste toename in de aantal diabetespatiënten wordt verwacht in Afrika: van 19 miljoen diabeten nu naar 47 miljoen in 2040, een toename van 143 procent. In het Midden-Oosten zal het aantal diabetici in die periode verdubbelen.

Waarom deze toename zo gevaarlijk is? Prof. Beulens: „Patiënten met diabetes hebben een veel grotere kans op aandoeningen van de bloedvaten dan gezonde mensen.” Zo komen hersenbloedingen drie keer vaker voor onder diabetici dan bij niet-diabeten.

Vrouwen

Vooral op de gezondheid van vrouwen heeft diabetes een forse impact. Vrouwen met diabetes hebben een 1,8 keer zo hoog risico om te overlijden aan een hartinfarct vergeleken bij niet-diabeten; bij mannen gaat het om 1,5 keer hoger risico. Ook is het risico op een hartstilstand bij vrouwelijke diabeten vijf keer hoger vergeleken bij twee keer hoger bij mannelijke diabeten.

Perifere vaatziekte –die uiteindelijk kan lijden tot een voetamputatie– komt bij vrouwen 1,8 keer vaker voor dan bij mannen. Onduidelijk is vooralsnog wat de man-vrouw verschillen verklaart.

Type 1 diabetes, de zeldzamere variant waarbij het lichaam geen insuline meer produceert, komt verhoudingsgewijs het vaakst voor in Scandinavië, Saudi-Arabië, Australië en de VS.

Al met al is diabetes verantwoordelijk voor 11 procent van alle sterfgevallen onder volwassenen. Jaarlijks overlijden 2,1 miljoen vrouwen en 1,8 miljoen mannen aan de gevolgen van de ziekte. „Er is daarom een dringende behoefte om diabetes beter te herkennen, monitoren en behandelen, om verwoestende complicaties voor te zijn.”