Besmetting met listeria: hoe groot is dat risico?
Niet-gepasteuriseerde melk, gerookte vis, vleeswaren en kant-en-klaarproducten als rauwkostsalade. De listeriabacterie kan in vrijwel alle onverhitte voedingsmiddelen worden aangetroffen. Hoe groot is het risico om besmet te worden?
De gevaarlijke bacterie waar het om gaat, draagt de naam Listeria monocytogenes. Deze soort zit van nature in de darmen van elk mens en dier, en kan worden aangetroffen in de grond, in de keuken en in de koelkast. Bij besmette producten gaat het met name om langdurig gekoeld bewaarde producten. De bacterie is namelijk in staat, in tegenstelling tot de meeste andere bacteriën, om zich bij 4 graden Celsius te vermenigvuldigen. Risicovolle producten zijn niet-gepasteuriseerde melk, gerookte vis en onverhitte dierlijke producten zoals vleeswaren. De bacterie kan ook voorkomen in gekoelde sandwiches en kant-en-klaarproducten als rauwkostsalades.
Nu is extra alertheid geboden bij vleeswaren aangeschaft bij de Jumbo, Aldi, Sligro, Versunie of Bidfood. Deze supermarktketens hebben de vleeswaren ingekocht bij leverancier Offerman in Aalsmeer, waar de listeriabacterie is aangetroffen. Het advies is om deze producten niet op te eten. De vleeswaren die nu bij Jumbo in de schappen liggen, zijn volgens de winkel veilig om te eten.
Uit onderzoek van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bleek dat besmettingspercentages bij vlees variëren van 0,6 procent bij varkensvlees tot 1,6 procent bij rundvlees. De NVWA controleert of voedsel niet te veel listeria bevat. In zuigelingenvoeding en medische voeding is de bacterie verboden.
Hoe gevaarlijk is de bacterie?
Listeria monocytogenes kan de voedselinfectie listeriose veroorzaken. Jaarlijks zijn er zeventig tot honderd meldingen van listeriose in Nederland. Dat is relatief weinig, maar de gevolgen kunnen heftig zijn. Mensen met een goede afweer kunnen besmet raken zonder dat ze er klachten van ondervinden. Of ze krijgen alleen te maken met milde griepachtige symptomen als koorts, rillingen, rug- en hoofdpijn. Bij mensen met een zwakkere weerstand, zoals ouderen, kinderen en zwangere vrouwen, kan een listeriabesmetting echter ernstige gevolgen hebben: hersenvliesontsteking, maagdarminfecties, bloedvergiftiging en ontstoken ogen. Bij zwangere vrouwen kan een infectie leiden tot vroeggeboorte of zelfs een miskraam.
Hoe kun je besmetting voorkomen?
De bacterie gaat dood boven een temperatuur van 70 graden. Het is daarom zaak om voedsel voor consumptie goed te verhitten.
Bewaar producten zoals vleeswaren bij 4 graden. Listeria monocytogenes kan zich bij die temperatuur weliswaar delen, maar dat gaat minder snel dan bij 7 graden. Bij 35 graden groeit de bacterie het snelst.
Laat bederfelijk voedsel niet te lang in de koelkast staan, maar gooi het weg na verstrijken van de houdbaarheidsdatum. Voor rauwkostsalades en voorgesneden sla geldt het advies om dit na één dag weg te gooien.
Mensen met een zwakke weerstand, zoals zwangere vrouwen, doen er goed aan om risicoproducten te vermijden. Eet geen kaas gemaakt van rauwe melk. Bij deze kazen staat dat op het etiket vermeld. Vermijd rauwe dierlijke producten als vlees en vis. Ook voorverpakte gerookte vis kun je beter laten staan.
