Na McDonalds en Starbucks is Chick-fil-A volgens de ranking van Nation ’s Restaurant News (NRN) die begin september uitkwam de derde grote restaurantketen in de VS.

Was McDonalds jarenlang synoniem voor hamburgers, Chick-fil-A is bekend vanwege het broodje kip. En terwijl veel fastfoodketens in de loop van de jaren hun menukaart fors hebben uitgebreid en veel variatie in het aanbod hebben aangebracht, blijft Chick-fil-A vasthouden aan het oorspronkelijke en beperkte aanbod: Kip en nog eens kip. Directeur Dan Cathy zei in 2008: „Wij hebben de kip niet uitgevonden, maar wel het broodje kip.”

De fastfoodketen begon in 1967 toen Trutt Cathy in de stad Atlanta een kiprestaurant opende. Sindsdien heeft er een explosieve groei plaatsgevonden. Chick-fil-A heeft inmiddels 2300 vestigingen en zit in bijna alle staten van Amerika.

Chick-fil-A onderscheidt zich niet alleen door het beperkte aanbod van producten, maar vooral ook doordat de onderneming als bedrijfsdoel heeft geformuleerd: Leven en werken tot eer van God. Dat was voor oprichter Trutt Cathy belangrijker dan het realiseren van hoge winsten.

Een belangrijke consequentie van die bedrijfsmissie is dat alle restaurants op zondag gesloten zijn. Ook franchisehouders zijn verplicht zich hieraan te houden. Cathy, die behoorde tot de Zuidelijke Baptisten, zei in een interview: „In de eerste plaats heeft God ons mensen geroepen om tot Zijn eer te leven. Dat is ook het primaire doel van ons bedrijf. We zijn er om Hem te verheerlijken. Ten tweede heeft God geboden dat we zes dagen werken en één dag rusten. Dat gebod geldt voor alle mensen. Ook voor degenen die Zijn Naam niet willen grootmaken. Ten derde is het voor alle mensen goed om ten minste een dag niet te werken. Sluiting op zondag is een zegen.”

Op zondag dicht

Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat alle vestigingen van de fastfoodketen op zondag gesloten zijn. Dat dreigt soms een probleem te worden als de keten een vestiging wil openen in een winkelcentrum. Beheerders proberen Chick-fil-A wel eens op andere gedachten te brengen. Maar de leiding van de keten houdt steeds voet bij stuk.

Directeur en mede-eigenaar Dan T. Cathy zei in 2016: „We willen aan deze koers vasthouden. We weten dat onze opvattingen niet bij iedereen populair zijn, maar God zij gedankt, dat we leven in een vrij land waarbij we onze principes kunnen handhaven. We willen ons werk blijven doen op basis van bijbelse regels.”

In veruit de meeste gevallen blijken winkelverhuurders toch een overeenkomst met Chick-fil-A aan te willen gaan, omdat het restaurant immens populair is bij de Amerikaanse consument. „Dat laat zien dat hoge principes alleen overtuigend zijn als je ook een goed product in de markt zet, zegt Glenn A. Haberman, onderzoeker van NRN. „Bij Chick-fil-A staat kwaliteit en service zeer hoog in het vaandel.”

Verzet

Meer last leek de restaurantketen te krijgen toen de homobeweging in 2011 via de blog Towleroad aan de kaak stelde dat Chick-fil-A banden heeft met christelijke en conservatieve organisaties die zich verzetten tegen legalisering van het homohuwelijk. De kop van het fragment luidde: „Wie bij Chick-fil-A eet, eet anti-homo.”

Achteraf bleek dat stuk de inleiding op een veel grootschaliger ophef. Die ontstond toen Dan T. Cathy in 2012 ondubbelzinnig verklaarde het traditionele huwelijk van een man en een vrouw te verdedigen en het homohuwelijjk af te radicaal wijzen. „We steunen onvoorwaardelijk de Bijbelse visie op huwelijk en gezin.”

Cathy stak ook niet onder stoelen of banken dat zijn restaurantketen de sponsor was van een grote conferentie van het Pennsylvania Family Institute waar (aanstaande) homoparen niet welkom waren.

De uitspraken van directeur Cathy leidden tot de oproep van de homolobby om Chick-fil-A te boycotten. De burgemeesters in Boston en Chicago zeiden geen nieuwe vergunningen meer te geven voor vestigingen van de keten in hun stad. Ambtenaren van de steden San Antonio en Buffalo blokkeerden dat Chick-fil-A een restaurant op de lokale luchthaven kon openen. Groepen studenten van de Purdue Universiteit en Universiteit van Kansas kwamen in opstand toen de fastfoodketen een filiaal op de campus wilde openen. De homolobby leek steeds meer steun te krijgen in de actie tegen Chick-fil-A.

Als tegenactie riep de bekende Republikeinse politicus Mike Huckabee 1 augustus uit tot Chick-fil-A-dag. Daarmee wilde hij het bedrijf een hart onder de riem steken.

Winst

Toch constateerden de eigenaars dat de winst ondanks de boycot groeiden: van 4,6 miljard in 2012 naar 10,46 miljard in 2018. Tot verbazing van iedereen.

Directeur Dan T. Cathy zei in een reactie: „Er is maar één reden dat deze zo mooi zijn. God is ons genadig geweest en heeft ons gezegend. Onze grootvader Trutt Cathy heeft steeds gezegd dat het onderhouden van Gods geboden onze plicht is. Daar kunnen we dus niets mee verdienen. De financiële voorspoed die we als bedrijf hebben gekregen, is genade. Maar opa zei ook dat God gehoorzaamheid aan Zijn wetten wil zegenen. En die zegen is belangrijker dan de boycot van de homobeweging.”