Pluim voor negeren belletje onderweg
Onderweg in de auto een telefoontje van collega of baas opnemen, of niet? Bij energieconcern Shell krijgen medewerkers een compliment als ze niet opnemen en later terugbellen. Dat verminderde de bedrijfsongevallen in tien jaar tijd fors.
”Motor aan, telefoon uit.” Met die slogan introduceerde Shell in 2009 enkele ”levensreddende regels” in het bedrijf. Dat betekent onder meer: privé- of werktelefoon niet gebruiken tijdens het rijden. „Dus niet handsfree bellen”, zegt Nils Bosma (58), hoofd van Health, Safety & Environment bij Shell in Nederland. Laat staan WhatsApp-berichten lezen en beantwoorden; dat is al strafbaar.
Dat beleid heeft z’n vruchten afgeworpen. Verkeersongevallen bleken in de olie- en gassector het grootste deel van het aantal dodelijke bedrijfsongelukken te zijn. „Sinds de introductie van de veiligheidsregels nam het aantal ongevallen onder personeel van Shell in tien jaar tijd wereldwijd met 80 procent af, ook op de weg”, aldus Bosma. Hij juicht dan ook de campagne voor ongestoord rijden van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (zie kader „Bellen in de auto zaak van werkgever”), die maandag begon, zonder meer toe. „We willen dat iedere werknemer iedere dag weer gezond en veilig thuiskomt. Een bedrijf heeft die zorgplicht.”
Afleiding
„Afleiding speelt in zo’n 30 procent van het aantal auto-ongelukken een rol”, zegt Bosma, zich baserend op onderzoek van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid. „Dat gaat niet alleen om het bedienen van knopjes op een scherm. Ook het gesprek vraagt je aandacht.” Vaak speelt een conversatie nog door het hoofd, als de telefoon is neergelegd. „Testen bewijzen dat je dan één seconde later reageert als er iets gebeurt.”
De gedragsregel geldt voor iedereen; voor zowel transporten voor raffinaderijen als voor kantoorpersoneel. Hetzelfde wordt verwacht van bedrijven die voor Shell werken, zoals aannemers. De aanpak is onderdeel van een breder pakket veiligheidsmaatregelen zoals niet te hard rijden en gebruik van de autogordel.
Volgens Bosma is het inmiddels geaccepteerd binnen Shell om bij een belletje tijdens het rijden eerst een veilige stopplaats te zoeken om te kunnen terugbellen. Net zo goed bij een telefoontje van de leidinggevende als van een collega. „Daar staat geen sanctie op, eerder een compliment. Elkaar aanspreken of vragen of je later kan terugbellen als je hoort dat een collega in de auto zit, is ook normaal.”
Evenzo wordt van leidinggevenden verwacht dat ze ervoor openstaan om aangesproken te worden door werknemers die in hiërarchie lager staan dan hen. De cultuur is zo open dat personeel daarin geen drempel ervaart, is Bosma’s indruk.
Verkeersveilig rijden komt ter sprake in functioneringsgesprekken, zegt Bosma. Overtreding kan gevolgen hebben voor de beloning. Zo nodig moeten medewerkers hun alertheid laten testen of een rijtraining volgen.
Bedrijven die met beleid aan de slag willen, raadt Bosma aan om het eenvoudig te houden. „Veel en lastig beleid bemoeilijkt een gedragsverandering.” Stel het doel voorop in de communicatie, zegt hij. „Niet straf of trucs om iemand te betrappen, maar veilig thuiskomen is het belangrijkst.”
„Bellen in de auto zaak van werkgever”
Eén op de tien werkgevers vindt het normaal dat hun werknemers berichten lezen en terugschrijven onderweg in de auto. Levensgevaarlijk en totaal onverantwoord om dat van je mensen te verwachten, volgens minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat). Bel- en appgedrag is net zo goed een zaak van werkgevers, volgens de bewindsvrouw. Maandag startte het ministerie een zes weken durende campagne ”MONO-zakelijk”. Daarmee wil ze bedrijven motiveren voor ongestoord autorijden. Omdat door social media en het vele smartphonegebruik niet alleen vrienden en familie, maar ook collega’s altijd dichtbij zijn. De actie is onderdeel van een bredere campagne om bestuurders bewust te maken van het risico op verkeersongevallen door afleiding van een telefoontje of berichtje.
