De hele operawereld wist het, maar greep niet in
Alle deksels worden gelicht, seksueel misbruik is niet langer een verzwegen onderwerp. Integendeel, voor veel plegers van dit onrecht is het niet langer de vraag óf hun zonde openbaar komt, maar wanneer. In twee jaar tijd heeft de zogenoemde #MeToo-beweging de angst van veel vrouwen weggenomen om seksueel grensoverschijdend gedrag openbaar te maken. Eigenlijk is de #MeToo-beweging –die begon vanwege vermeend seksueel misbruik door een Amerikaanse filmproducent– aanjager geweest van een trend die al eerder in gang was gezet.
Het was met name in de Rooms-Katholieke Kerk waar seksueel misbruik de laatste decennia gaandeweg aan het licht kwam. Ook de Jehovah’s Getuigen werden geconfronteerd met dergelijke schandalen. Maar het kwaad deed en doet zich in alle segmenten van de samenleving voor: in de beslotenheid van gezinnen, in werksituaties en bij organisaties van allerlei aard.
Deze dagen is het een miljardair van wie een liederlijk leven in de openbaarheid wordt gebracht. Maar ook de sportwereld ligt onder de loep. De Amerikaanse topturnster Simone Biles verbrak deze week een wereldrecord. Slechts enkele dagen daarvoor uitte zij kritiek op de Amerikaanse turnbond, vanwege seksueel misbruik van turnsters door de arts van de bond.
Verder is nu ook een wereldberoemde 78-jarige operazanger beschuldigd van seksuele intimidatie. Hij dwong diverse jonge vrouwen tot seks, onder bedreiging hun carrière stuk te maken als zij weigerden.
De publieke verontwaardiging over al deze misstanden is terecht groot. Wat zonde is, moet ook zonde genoemd worden. Wat laak- en strafbaar is moet worden rechtgezet. Slachtoffers dienen genoegdoening te krijgen. Temeer als er sprake is van een gezagsverhouding tussen dader en slachtoffer.
Maar er valt nog iets op in alle genoemde voorbeelden. De slachtoffers verwijten mensen om hen heen dat ze op de hoogte waren van het misbruik. De turnster verwijt de turnbond te falen, omdat deze de turnsters niet kon beschermen. De slachtoffers van de operazanger vertelden dat de „hele operawereld het wist, maar niet ingreep.” Ook binnen de genoemde kerk is het een veelgehoord verwijt. De omgeving wist ervan, maar liet het gebeuren of probeerde misbruikzaken zelfs in de doofpot te stoppen.
De schuld van daders van seksueel misbruik laat zich moeilijk in woorden uitdrukken. Het leven van veel slachtoffers is onherstelbaar verwoest. Maar hoe ligt het met de schuld van hen die het wisten maar de andere kant opkeken? Natuurlijk zijn allerlei nuances denkbaar, maar toch. Zeker nu seksueel misbruik bespreekbaar is geworden, is weten en niets doen geen optie meer. Dat geldt zeker ook voor christenen. De juiste dingen doen kan daarentegen van cruciale betekenis zijn voor het slachtoffer. Een dader in je midden hebben is verdrietig, maar weten en niets doen is een schande.
