Vergunning gevraagd: koe in de wei
Koeien horen in de wei. Dat vindt vrijwel iedereen. Maar in delen van Nederland is hiervoor nu een vergunning nodig. Hoe een aanvraag voor zo’n vergunning beoordeeld moet worden, is volslagen onduidelijk.
Het is een van de bizarre gevolgen van de afwijzing van het Nederlandse stikstofbeleid door de Raad van State (RvS). De hoogste bestuursrechter sprak woensdag uit dat dit beleid, het Programma Aanpak Stikstof (PAS), in strijd is met Europese wetgeving.
Waar zit het precies op vast?
Het PAS neemt een voorschot op verwachte gunstige gevolgen van een economische activiteit voor kwetsbare natuurgebieden. Dat speelt bijvoorbeeld als een veehouder een nieuwe stal bouwt waaruit minder stikstof (in de vorm van ammoniak) ontsnapt dan uit zijn oude stal. De stal krijgt bijvoorbeeld een luchtwasser die ammoniak uit de ventilatielucht filtert, of een aangepaste roostervloer. Zo’n voorschot is alleen toegestaan als wetenschappelijk vaststaat dat een positief effect –in dit geval: minder stikstofuitstoot– zich daadwerkelijk voordoet. De voorspellingen uit de PAS-systematiek kunnen echter niet door de beugel.
Waarom is stikstof slecht voor de natuur?
Die slaat via de regen neer op de grond en verrijkt deze met voedingsstoffen. Daardoor kunnen zeldzame planten het moeilijk krijgen, terwijl ongewenste soorten juist welig gaan tieren. Denk aan grassen die heidevelden overwoekeren.
Raakt deze zaak alleen veehouders?
Nee. Hoewel natuur- en milieuorganisaties vooral (honderden) Natuurbeschermingswetvergunningen van boeren hebben aangevochten, lopen er ook bezwaren tegen onder meer ontwikkeling van bedrijventerreinen, aanleg van wegen, bestemmingsplannen voor woningbouw en zelfs de bouw van nieuwe energiecentrales. Ook die zijn met de PAS-systematiek onderbouwd. De RvS behandelt elke zaak apart, maar nu het PAS onderuit is gehaald, ligt het voor de hand dat de meeste zullen sneuvelen. De RvS wil betrokken veehouders nog in juni uitsluitsel geven, de overige zaken vergen meer tijd.
Hoe zit het met vergunningen die al onherroepelijk zijn?
De RvS meldt dat die gewoon van kracht blijven. Maar volgens advocaat Peter Goumans van Hekkelman advocaten in Nijmegen biedt de wet wel degelijk de mogelijkheid om vergunningen in te trekken. Tegen vakblad Boerderij zegt hij bang te zijn dat tegenstanders hun pijlen op bestaande vergunningen zullen richten. Een van die tegenstanders is de activistische milieuorganisatie Mobilisation for the Environment. Voorman Johan Vollenbroek zegt in Trouw dat hij „constructief overleg” wil met de regering en de boeren.
En met lopende en toekomstige aanvragen voor vergunningen?
Ondernemers die hun bedrijf willen uitbreiden, kunnen nog steeds een Natuurbeschermingswetvergunning aanvragen. Voordat die wordt verstrekt, moet zeker zijn dat natuurwaarden niet worden aangetast, aldus de RvS. Hoe die zekerheid moet worden vastgesteld, is echter onduidelijk. Dit betekent dat de vergunningverlening voorlopig stilligt.
Volgens het PAS was voor activiteiten met een geringe stikstofuitstoot melding voldoende. Blijft dat overeind?
Nee, die route is niet meer mogelijk. Wie zo’n melding heeft gedaan, moet alsnog een vergunning aanvragen.
En dan die koeien in de wei, hoe zit het daarmee?
De RvS sprak woensdag uit dat ook voor het weiden van vee en het uitrijden van mest een vergunning nodig is, omdat daar stikstof bij vrijkomt. Op welke criteria zo’n vergunning gebaseerd moet zijn, is onduidelijk. Op de website van Boerderij raadt een woordvoerder van de gezamenlijke provincies boeren dan ook aan te wachten met aanvragen. De betrokken ministeries en de provincies gaan zich komende week beraden over hoe ze met de ontstane situatie moeten omgaan.
