Gewapend met een keukenladdertje en een emmer met plaksel toog de Antwerpse lijsttrekker van het Vlaams Belang, Filip Dewinter, donderdag naar de Turnhoutsebaan in Borgerhout. Zijn bestemming was een winkel met Arabische opschriften, die hij overplakte met affiches met de tekst: ”Stop islamisering”.

Het was een mediagenieke stunt: Dewinter wist zich omringd van journalisten. „Deze opschriften zijn het bewijs dat de islam een vijandige overname van onze stad aan het organiseren is”, betoogde Dewinter. „Ze zijn een pest in de stad.”

Saillant detail was dat al snel bleek dat het Vlaams Belang de Arabische tekst eerst zelf had aangebracht, om die vervolgens te overplakken…

De boodschap van Dewinter en zijn opvolger als partijvoorzitter, Tom Van Grieken, lijkt intussen over te komen. Het Vlaams Belang is aan een flinke opmars bezig. Terwijl de partij in 2014 terugzakte naar nog geen 6 procent van de stemmen, komt die in de peilingen nu op een kleine 15 procent uit. Het ligt voor de hand te veronderstellen dat de partij kiezers afsnoept van de Vlaams-nationalistische N-VA. Die zakt in de peilingen terug, hoewel ze met zo’n 28 procent nog altijd de grootste blijft. Op twee komt naar verwachting het christendemocratische CD&V, met zo’n 17 procent en vervolgens na het Vlaams Belang de groenen van Groen.

Naast de stembusgang voor het Vlaamse parlement, staan in België zondag verkiezingen voor Europa en de parlementen van Wallonië, Brussel en de Duitstalige en Franstalige gemeenschappen op het programma.

Wat de Belgen deze verkiezingen bezighoudt, valt volgens politicoloog Nicolas Bouteca van de Universiteit Gent moeilijk op te maken uit de campagne. Die ging volgens de hoogleraar van hot naar her. Er was discussie over het klimaat, het onderwijs, de pensioenen en, na de moord op de Antwerpse studente Julie van Espen begin mei, over veiligheid en de gebreken bij justitie. „Het was een echte kabbelcampagne.” Bouteca denkt echter dat de onderwerpen migratie en identiteit bij „heel wat kiezers” sterk leven. Het verklaart de te verwachten winst voor het Vlaams Belang.

Daarnaast lijkt klimaat als thema te leven: de groenen staan op stevige winst, zeker in Wallonië. Bouteca verklaart het vanuit betrokkenheid op het klimaat bij jongere kiezers, maar hij vermoedt dat ook de wens om tegen het establishment te stemmen meespeelt. „Ecolo (de Waalse groene partij, MW) is in Wallonië in feite de enige serieuze buitenstaanderspartij, die niet besmet is met allerlei bestuurlijke schandalen en corruptie.”

Zoals het er nu naar uitziet, zal de puzzel om een federale regering te vormen de nodige hoofdbrekens gaan kosten. Nadat de N-VA in december 2018 uit de coalitie stapte, bestaat de huidige regering uit vertegenwoordigers van liberalen van Vlaamse en Waalse zijde (MR en Open Vld) en christendemocraten van Vlaamse kant (CD&V). Het is maar zeer de vraag of een dergelijke ”Zweedse coalitie”, naar de kleuren van de partijen en de Zweedse vlag, in een nieuwe termijn voortgezet kan worden.

Bouteca zegt dat vooral de omvang van MR en de Waalse christendemocraten (CdH) na de verkiezingen van belang zijn. „In dat geval is een Zweede coalitie opnieuw mogelijk. Zo niet, dan opent zich een scala aan mogelijkheden.”

België heeft een geschiedenis van lastige formaties. Na de verkiezingen in 2010 duurde het 541 dagen voordat er een coalitie was: een wereldrecord. In 2014 was men er na vijf maanden uit.

Kandidaten met christelijk profiel

De Vlaamse beweging C’Axent toetst in de aanloop naar de verkiezingen traditiegetrouw het christelijk gehalte van de kandidaten aan de hand van een aantal waarden als gezinsvriendelijkheid, migrantenbeleid en ethische thema’s. Op de site van de beweging staan voor de verkiezingen van zondag tien kandidaten genoemd die op deze gebieden hoger dan 75 scoren op een totaal van 100 te behalen punten.

„Dat zijn er meer dan bij de vorige verkiezingen”, zegt Kris Vleugels, de drijvende kracht achter C’Axent. „Bovendien is er voor alle provincies iemand met het C’Axentprofiel te kiezen.” Negen van de tien kandidaten op de lijst zijn actief binnen het CD&V, één binnen de N-VA. „Ook politici van Groen hebben de lijst ingevuld, maar die resultaten vielen tegen”, aldus Vleugels.

Op dit moment zit er één politicus met C’Axentprofiel in het Vlaams parlement: Ward Kennes. Vleugels hoopt uiteraard op een hogere score na zondag, „maar het is nog niet zo gemakkelijk.”