Wat feiten uit de Monitor Brede Welvaart & UN Sustainable Development Goals 2019 op een rij:

Over de laatste acht jaar wijzen negen bredewelvaartstrends van het ”hier en nu” in de richting van een stijging, zijn er veertien stabiel en zijn er zes negatief (zie ook graphic boven).

Acht indicatoren ontwikkelden zich recentelijk negatief ten opzichte van de achtjaarlijkse trend. Drie van die indicatoren raken het milieu en drie de samenleving. Voorbeelden: de ervaren regie over het eigen leven (45,6 procent ervaart in hoge mate eigen regie in 2018) en de stedelijke blootstelling aan fijnstof (12,0 microgram PM2,5 per m3 in 2018).

Eén indicator ontwikkelde zich het laatste jaar positief, ondanks de trend over acht jaar: de tevredenheid met het werk steeg 0,6 procentpunt (76,6 procent van de werknemers is (zeer) tevreden in 2018).

Als een indicator daalt, betekent het niet dat het er slecht mee voorstaat. Voorbeeld: het vertrouwen in mensen daalde met 0,5 procentpunt, maar blijft in EU-verband ongekend hoog.

Op twee punten staat Nederland bovenaan in de EU: tevredenheid met het leven (85,7 procent van de Nederlanders geeft het leven een 7 of hoger in 2018) en vrijwilligerswerk (47,6 procent van de bevolking van 15+ verrichtte georganiseerde vrijwilligerswerk in 2018).

De brede welvaart van hoogopgeleiden is hoger dan die van laagopgeleiden. Bij 12 van de 19 aspecten van brede welvaart die zijn vergeleken, staan hoogopgeleiden er gunstiger voor dan de gemiddelde Nederlandse bevolking. Laagopgeleiden staan er daarentegen bij 11 aspecten ongunstiger voor dan gemiddeld.

In de tweede editie van de monitor is aangesloten bij de zeventien Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Deze wereldwijde duurzame ontwikkelingsdoelen raken aan de brede welvaart en zijn in 2015 door alle 193 VN-lidstaten, waaronder Nederland, ondertekend.

Een aantal SDG-indicatoren weerspiegelt het positieve beeld, zoals de gezonde levensverwachting van mannen en vrouwen (respectievelijk 65 en 63,8 jaar bij geboorte in 2017) en het slachtofferschap van misdaad (15,2 van de bevolking van 15+ was slachtoffer in 2017).

Andere SDG-indicatoren geven reden tot zorg. Vier daarvan hebben betrekking op arbeid en huisvesting. Daarnaast is het percentage mensen met overgewicht toegenomen (51,1 procent van de bevolking van 20+ heeft overgewicht in 2018). Ook bij klimaatactie scoort Nederland slecht. De CO2-uitstoot was in 2018 slechts 14,5 procent lager ten opzichte van 1990.

Hoe lees je de graphic over trends in de Brede Welvaart?

Bij een eerste blik op de graphic valt er misschien weinig wijs uit te worden. Een korte uitleg.

• Eerst wat achtergrondinformatie: de Monitor Brede Welvaart bestaat uit drie dashboards (overzichten). Die tonen de kwaliteit van leven in Nederland (hier en nu), of de huidige welvaart niet ten koste gaat van toekomstige generaties (later) en of die welvaart ten koste gaat van mensen in andere landen, met name ontwikkelingslanden (elders).
• Het eerste dashboard (hier en nu) laat zien hoe het in Nederland gaat aan de hand van acht welvaartsthema’s (die staan aan de buitenkant van de cirkel). Dat zijn: welzijn, materiële welvaart, gezondheid, arbeid en vrije tijd, wonen, samenleving, veiligheid en milieu.
• Die acht hoofdthema’s zijn onderverdeeld in in totaal 29 indicatoren (graadmeters). De nummers van de lijst naast de graphic corresponderen met de nummers in de taartpunten in de cirkel.
• Elke indicator kleurt op twee punten groen, grijs of rood. Dat geeft de trend van de indicator weer: positief (groen), neutraal (grijs) of negatief (rood).
• Het binnenste deel van de taartpunt gaat over de trend van de laatste acht jaar en het buitenste stukje over de mutatie in het meest recente jaar.
• De balkjes onder de cirkel laten zien hoe Nederland scoort op de verschillende indicatoren binnen de Europese Unie.
• Procentpunt –%pt– is een eenheid die het absolute verschil uitdrukt tussen waarden in procenten.