Hoe lang kan de Venezolaanse „interim-president” Juan Guaidó nog doorgaan de verpauperde bevolking op te roepen massaal te demonstreren tegen de dictatuur? Je vraagt het je af bij het zien van de imposante mensenmassa’s die telkens weer het vertrek van dictator Nicolás Maduro eisen. Deelname is riskant, zo bewezen ook de beelden van de afgelopen dagen, toen een pantserwagen van het leger inreed op betogers die volgens Maduro aansturen op een coup tegen zijn in naam linkse bewind. Op 1 mei kon hij opnieuw beweren dat zijn getrouwen een poging tot staatsgreep hadden neergeslagen.

Alle snoeverij ten spijt, had Maduro niet helemaal ongelijk. Want Guaidó zet alles op alles om de strijdkrachten over te halen zich van Maduro te ontdoen. Hij leek eindelijk succes te hebben toen hij op 30 april bij een luchtmachtbasis in Caracas arriveerde in gezelschap van niet alleen gewapende militairen die zijn kant hadden gekozen, maar ook de zojuist uit huisarrest bevrijde oppositieleider Leopoldo López.

Zware slag

Zelden sinds het begin van de massale protesten waren in Venezuela en elders de verwachtingen over de val van de dictatuur zo hooggespannen. Helaas, de legertop bleef opnieuw de dictator trouw en Leopoldo López, Guaidó’s mentor, vluchtte naar de Spaanse ambassade.

Dat was een zware slag voor alle tegenstanders van het regime, dat zich bij het uitroepen van zijn „overwinning op de putschisten” van zijn meest sinistere kant liet zien. Maduro verscheen op televisie omringd door de top van het militaire apparaat en andere handlangers. Zijn gebral deed denken aan de militaire dictators die in Latijns-Amerika de dienst uitmaakten toen Venezuela nog een zeldzaam democratisch toevluchtsoord was. Dat ooit redelijk welvarende en potentieel steenrijke land is onder Hugo Chávez’ „socialisme van de 20e eeuw” verworden tot een armenhuis. Dat is wat Venezolanen Chávez’ opvolger Maduro misschien het meest verwijten: dat zijn wanbeleid hen dwingt de hele dag te denken aan eten. Hoewel sceptisch over het nut, blijft ze Guaidó’s oproepen om de straat op te gaan, volgen.

Interventie

In Guaidó’s omgeving gaan nu stemmen op om hiermee te stoppen, omdat het regime steeds weer bewijst niet voor ‘de straat’ te zwichten. Beter is het de VS rechtstreeks te vragen om een militaire ingreep, aldus een opposant tegen de Spaanse krant El País. Washington, een belangrijke steunpilaar van Guaidó, zegt zo’n interventie niet uit te sluiten. Het is moeilijk vast te stellen of president Donald Trump, een anti-interventionist, zich echt aan zo’n avontuur wil wagen. Venezolaanse voorstanders voorspellen een gemakkelijke zege en wijzen op de massale vlucht van paraderende militairen, toen Maduro vorig jaar het doelwit was van een drone-aanval. Steeds meer Venezolanen vragen om het sturen van „de mariniers”, blijkt uit reportages in Caracas en elders.

Zo’n interventie kan een goede zaak zijn, bewijzen redelijk recente Amerikaanse ingrepen in de regio. Mariniers verdreven in 1983 en 1989 respectievelijk het marxistische bewind op Grenada en de narco-dictatuur in Panama. Behalve de afgezette dictators en hun getrouwen waren er weinig Grenadanen en Panamezen die dat betreurden. Venezolaanse voorstanders willen met een beroep op de grondwet een Amerikaanse interventie legitimeren, nu het regime de grondrechten van de eigen burgers vertrapt. Maduro durfde nog niet de door ruim vijftig landen als president erkende Guaidó te arresteren, wat voor de VS een ”casus belli”, een aanleiding voor oorlog, kan zijn.

Generaals

Voorlopig beperkt Washington zich tot psychologische oorlogvoering, zoals de bewering dat Maduro dezer dagen op het punt stond te vluchten naar Cuba, maar op het laatste moment door bondgenoot Moskou werd tegengehouden. Moskou en Maduro ontkennen, natuurlijk, maar de kwestie bewijst de internationale dimensie van het Venezolaanse drama. Washington heeft Cuba gedreigd met een „totaal embargo” als het niet stopt Maduro te steunen met militairen en experts van de inlichtingendiensten. De VS betichten Moskou van dezelfde hand- en spandiensten, en van het sturen van „huurlingen” die moeten fungeren als Maduro’s ijzeren garde. De Braziliaanse president Jair Bolsonaro zegt uit de beste bronnen te hebben vernomen dat de hoogste Venezolaanse generaals Maduro elk moment kunnen afzetten.

De Venezolanen hebben het al zo vaak gehoord, dat ze er de schouders over ophalen. Toch zijn zij het die de uitputtingsslag met de dictatuur moeten winnen. Guaidó beseft hoeveel hij vraagt van zijn door hyperinflatie, stroomstoringen en honger murw gebeukte medeburgers. „De strijd moet doorgaan totdat Venezuela vrij is”, zei hij op 1 mei, „ook al weet ik dat u al zoveel hebt gegeven, zelfs uw leven.”

De auteur is oud-journalist van Het Parool met speciale belangstelling voor Latijns-Amerika.