Hoe lang moeten de gevestigde partijen blijven natrillen van de klap die Baudet vorige week uitdeelde? Niet te lang. Want hoewel FVD bij deze Statenverkiezingen de grootste werd, passen bij die overwinning toch drie relativeringen.

De eerste is dat de grootste worden in het tijdperk van politieke versplintering niet meer zo’n prestatie is als voorheen. Met de 14,5 procent van de stemmen die Baudet dit keer haalde, zou hij „de afgelopen veertig jaar niet verder zijn gekomen dan de vierde plaats”, constateerde vorige week Trouw-columnist Ephimenco. Inderdaad, in het land der blinden is eenoog koning.

Verder gaat het hier om verkiezingen van de tweede of derde garnituur. Jawel, ze kunnen door kiezers prima gebruikt worden om een zittend kabinet halverwege de rit even over de knie te leggen. Maar bepalend voor coalitievorming en formatie zijn de Kamerverkiezingen.

In de derde plaats is de grootste worden in een typisch coalitieland niet zo heel belangrijk. In tweepartijenstelsels zoals in de VS of Engeland is nummer één worden allesbepalend. In Nederland daarentegen zijn er meerdere voorbeelden van partijen die de grootste werden en toch niet in een kabinet of college belandden.

Bij dit alles komt dat een groeiend FVD voor sommige partijen niet bedreigend is. Integendeel. Met name de ideologische tegenpolen D66 en GroenLinks kunnen van een aanwassend Forum electoraal profiteren.

De vorige D66-leider, Pechtold, besefte dat als geen ander. In de Tweede Kamer kon er geen groot debat voorbij gaan of Pechtold zocht daarin de rechtstreekse confrontatie met PVV-leider Wilders, wetend dat dergelijke duels hem handenvol stemmen opleverden.

En het is natuurlijk ook niet voor niets dat D66 zijn nieuwe voorman Jetten op sociale media en in reclamecampagnes voortdurend afbeeldt als fervent bestrijder van Baudet. Wie zich het imago van dé anti-Thierry aanmeet, kan geheid stemmenwinst verwachten en als het ware meeliften met het succes van Forum.

Lastig is de uitslag van 20 maart vooral voor VVD en CDA. Want Statenverkiezingen mogen dan tweederangsverkiezingen zijn, toch geeft het de liberalen psychologisch gezien een dreun dat zij door nota bene een nieuwkomer onttroond zijn.

Bovendien geldt voor beide partijen dat hun leiders, Rutte en Buma, zoals men dat in Den Haag wel uitdrukt, met rasse schreden hun politieke houdbaarheidsdatum naderen. Dat leidt binnen VVD en CDA sowieso al tot stress. Nu komt daar bovendien de prangende vraag bij hoe beide partijen kunnen voorkomen dat FVD bij de Kamerverkiezingen van 2021 opnieuw als grootste groepering uit de bus komt.

De speelruimte van Rutte en Buma is gering. Het klimaatakkoord afzwakken om zodoende de rechts-conservatieve kiezer te paaien? Dat zullen D66 en ChristenUnie niet laten gebeuren.

Voortgaan op de reeds ingeslagen weg en het klimaatakkoord door GroenLinks verder laten aanscherpen? Dat lijkt garant te staan voor een nieuwe electorale afstraffing bij de Kamerverkiezingen van 2021.

Tom Poes, verzin een list.