Nu de zeespiegel stijgt door het veranderende klimaat, staat Nederland voor nieuwe uitdagingen in de strijd tegen het water. De metingen in de Eemshaven door het waterschap Noorderzijlvest en het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) moeten nieuwe gegevens opleveren om de dijken te verbeteren.

Dat gebeurt met behulp van golfbakken: een nieuwe techniek waarbij apparatuur in de dijk twaalf jaar lang golfkracht en waterhoogte gaat meten. Met name stormen zijn daarbij interessant, omdat er met die gegevens in de toekomst rekening gehouden kan worden met waterstand en golfkracht tijdens extreme situaties.

Voorouders

De metingen in de Eemshaven zijn onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma. Dat is een reusachtig project om tussen nu en 2030 de Nederlandse dijken te verbeteren. Totale kosten: acht miljard euro. „De dijken zijn aan ons overgedragen door onze voorouders. Achter sommige dijken zat een compleet idee, maar andere zijn gewoon een berg zand en klei”, zegt directeur Erik Wagener van het HWBP. „We moeten erachter komen hoe de dijken precies in elkaar zitten en wat ze aankunnen zodat we in de toekomst niet onderlopen.”

Op dit moment zijn er niet voldoende gegevens om met behulp van modellen de Nederlandse dijken goed te kunnen ontwerpen. In de modellen zitten te veel onzekerheden, omdat in het verleden aannames zijn gedaan over wind, golven en waterstanden. Het doel van de metingen in het Waddengebied is om exacte gegevens te verzamelen.

Onderdeel van het HWBP is het aanpakken van de dijk tussen de Eemshaven en Delfzijl. Volgens het oude meetsysteem zou die dijk met vier meter moeten worden opgehoogd om de veiligheid vijftig jaar te garanderen. „Vier meter vonden we wel erg veel en bovendien duur”, zegt loco-dijkgraaf Eisse Luitjens van het waterschap Noorderzijlvest. „Toen dachten we: wat als we uitgaan van een kortere termijn? Met deze metingen kunnen we rekenmodellen verbeteren om te kijken of twee meter ook op langere termijn genoeg is.”

De Waddenzee en het Eems-Dollardgebied zijn bijzondere proeftuinen vanwege de aparte omstandigheden. Door de aanwezigheid van de Waddeneilanden en de vaargeulen, slaan de golven van de Waddenzee op andere manieren tegen de dijk. Daarom is het volgens het waterschap belangrijk goed in kaart te brengen hoe dat gebeurt.

Watersnoodramp

De golfbakken op de dijk in de Eemshaven zijn niet de enige systemen waarmee momenteel de effecten van het water worden gemeten. Laserapparatuur verzamelt data over de dikte en werking van golven en vlak voor de Waddenkust staat een grote meetpaal in de zee.

Belangrijk zijn ook boeien en radars in de zee die informatie binnenhalen over de wind, golven en waterstanden. Het meten van de combinatie van wind en water is extra belangrijk, omdat daardoor juist extra hoog water kan ontstaan.

Van het belang van goede dijken zijn de meeste Nederlanders wel overtuigd. Door het veranderende klimaat wordt watermanagement nog belangrijker dan het al was. Volgens Wagener is het belangrijk de aandacht niet te laten verslappen. „Als je in Nederland wilt leven, dan is watermanagement een randvoorwaarde. Niemand wil een tweede watersnoodramp.”