De shutdown is voorbij, althans voorlopig. En dus ontvouwde Trump dinsdagavond in Washington zijn plannen voor het komende jaar. De president wachtte niet tot Pelosi hem formeel had geïntroduceerd, maar stak meteen van wal. Een breuk met de traditie – al dan niet bewust.

Trump begon verzoenend. Hij benadrukte dat hij er niet voor de Republikeinse partij stond, maar voor alle Amerikanen. De president riep op tot samenwerking tussen de politieke rivalen in het Congres om zaken voor elkaar te krijgen die het nationaal belang dienen. Dat klonk erg presidentieel en hoopgevend, zoals het een staatshoofd dat officieel boven de partijen staat betaamt. Dapper ook wel, omdat hij voor een zaal stond waar de meerderheid tegen hem was.

Trump had ook diverse successen te melden. De werkloosheid is onder zijn presidentschap fors teruggedrongen en de economie floreert. Dat kan hij goed gebruiken in de aanloop naar de campagne voor zijn herverkiezing.

Bijzonder positief was ook dat Trump zich in zijn toespraak keerde tegen wetgeving in de staat New York die het mogelijk maakt abortussen tot in de negende maand van de zwangerschap uit te voeren. De president brak een lans voor de bescherming van het leven en riep het Congres op wetgeving aan te nemen om late abortussen te verbieden.

Tekenend was dat Democratische Congresleden tijdens die opmerkingen op hun handen bleven zitten. Applaus was er wel voor de opmerking van Trump dat er nog nooit zo veel vrouwen in het parlement zaten. Het geklap van de Democratische vrouwelijke volksvertegenwoordigers kwam echter voornamelijk van kandidaten die hun zetel hadden veroverd door zich krachtig tegen het beleid van Trump uit te spreken.

De verbale steekpartijen tussen Democraten en Republikeinen voor én na de State of the Union lieten over de diepe verdeeldheid in politiek en samenleving overigens weinig onduidelijkheid bestaan. Het kantoor van Pelosi stuurde zelfs tijdens de toespraak van Trump zo’n beetje per alinea via Twitter commentaar de wereld in dat er niet om loog. Vooral de minutenlange uiteenzetting over het immigratiebeleid en het vaste voornemen van Trump om een muur tussen de VS en Mexico te bouwen, oogstten veel kritiek.

Tegelijkertijd heeft Trump de partijen in het Congres hard nodig. In het Huis van Afgevaardigden hebben de Democraten de meerderheid. Daardoor is het vrijwel onmogelijk wetgeving die ook maar enigszins controversieel is door het Amerikaanse parlement te loodsen.

Als het stof van de State of the Union is neergedaald, gaat de Amerikaanse politiek weer over tot de orde van de dag. Die orde houdt in elk geval in dat vanaf volgende week vrijdag een nieuwe shutdown dreigt. Daar lijkt de toespraak van dinsdagavond nog geen verandering in te brengen. Daarvoor staan de hakken teveel in het zand.