Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum vonden, samen met Delftse, Engelse en Russische collega’s, relatief volwassen afweercellen in de darm van foetussen. Dat wijst op blootstelling aan bacteriën in de baarmoeder, schrijven ze in het tijdschrift Nature Immunology.

Promovendi Na Li en Vincent van Unen isoleerden zogeheten T-cellen, een bepaald type afweercellen, uit de darmen van foetussen en bestudeerden deze op verschillende manieren. Ze analyseerden hun uiterlijk, hun gedrag en het stadium van volwassenheid.

Hetzelfde beeld

„Het mooie is dat van welke hoek we ook keken, alle resultaten dezelfde kant op wezen: de T-cellen waren al redelijk volwassen. Ze zagen eruit als volwassen cellen en gedroegen zich ook zo”, zegt Van Unen. T-cellen beginnen hun leven als zogeheten naïeve cel en ontwikkelen zich geleidelijk tot volwassen en actieve cel, nadat ze in aanraking zijn gekomen met bacteriën of virussen.

De onderzoekers zagen dit proces ook in de foetale darm. Met een techniek die ze samen met de TU Delft ontwikkelden, konden ze individuele cellen bekijken. Van Unen: „Met de tool kunnen we de ontwikkeling door de tijd simuleren. We zagen naïeve cellen, volwassen cellen en alle stadia daar tussenin. Dat sterkt ons in het idee dat de evolutie van T-cellen daadwerkelijk in de darm plaatsheeft.”

Microbioom

De onderzoekers vermoeden dat de volwassen T-cellen die zij hebben gevonden, reageren op bacteriële bestanddelen in het vruchtwater. Deze zijn waarschijnlijk afkomstig van de bacteriecultuur –het microbioom– in de darm van de moeder. Het embryo drinkt het vruchtwater, waardoor de bacteriële componenten in diens darm terechtkomen en daar afweercellen tegenkomen. „Dit is een veilige manier om het immuunsysteem van het kind alvast voor te bereiden op de buitenwereld, waar het natuurlijk wemelt van de ziekmakers”, aldus onderzoeksleider en hoogleraar Frits Koning.

Maar deze vroege opvoeding van het immuunsysteem kan volgens Koning mogelijk ook nadelig zijn. „Het is weliswaar speculatie, maar we weten dat het risico om immuun-gemedieerde ziekten (aandoeningen waarbij ontstekingen ontstaan als gevolg van een ontregeld afweersysteem, red.) en allergieën te ontwikkelen voor een groot deel afhankelijk is van omgevingsfactoren. Als het afweersysteem van het kind inderdaad wordt beïnvloed door het microbioom van de moeder, kan dat mogelijk mede verklaren waarom sommige kinderen wel een allergie of auto-immuunziekte krijgen en anderen niet.”