De werkzaamheden aan de Alpentunnel die Turijn met Lyon moet verbinden, zijn stopgezet. De aanleg van de ringweg rond Genua gaat niet door. Hetzelfde geldt voor de aanleg van de hogesnelheidslijn tussen Brescia en Verona. In totaal liggen 27 grote infrastructurele projecten in Italië stil. De kosten ervan zijn begroot op in totaal bijna 25 miljard euro.

Deze cijfers zijn afkomstig van ANCE, de Italiaanse vereniging van bouw- en infrabedrijven. „We hebben infrastructuur hard nodig,” zei Vincenzio Boccia, de baas van de werkgeversorganisatie Confindustria eerder deze maand in Florence. „Als we willen dat we een centrale rol krijgen in Europa en het Middellandse Zeegebied, dan moeten we concurrerend worden. Italië is na Duitsland de voornaamste industriële grootmacht van Europa. Daarom moeten we investeren in infrastructuur.”

Werkgelegenheid

Maar de Italiaanse regering denkt daar anders over. Vijfsterrenweging, de grootste coalitiepartner, wil een kosten-batenanalyse maken van projecten die een waarde hebben van boven de 100 miljoen euro. Intussen zijn de meeste van deze bouwwerkzaamheden stilgelegd. Aan sommige projecten wordt al een halfjaar niet gewerkt.

De gevolgen zijn groot, meent koepelvereniging ANCE. Met de 27 projecten zijn 400.000 banen gemoeid. Italië heeft niet de luxe om luchtig om te gaan met werkgelegenheid. De werkloosheid ligt er met bijna 10 procent op een van de hoogste niveaus binnen de EU. Italië blinkt van oudsher al –door bureaucratie en corruptie– niet uit in het succesvol afronden van bouwprojecten.

Staatskas

De kosten-batenanalyse houdt voor een deel verband met de positie van de overheidsfinanciën: de staatskas is leeg. Met moeite is de afgelopen tijd met Brussel een akkoord bereikt over de begroting voor dit jaar. Onder druk van de Europese Commissie en na aanpassingen valt het verwachte tekort ietsje lager uit, geen 2,4 maar 2,04 procent van het bruto binnenlands product (bbp).

Vijfsterrenbeweging wil bouwprojecten definitief schrappen als de economische waarde ervan niet wordt aangetoond. Daarmee loopt het land wel het riscio dat het Europese subsidies moet terugbetalen, zoals in het geval van de tunnel tussen Turijn en Lyon.

Deze hogesnelsheidsverbinding, waarvoor Italië een kleine 5 miljard moet opbrengen, zal zorgen voor een flinke tijdsbesparing voor het personen- en goederenvervoer. Tevens worden de hoge snelheidsnetten van Frankrijk en Italië ermee op elkaar aangesloten. Het gehele traject is ruim 200 kilometer lang, inclusief een 56 kilometer lange tunnel. De Fransen zijn begonnen met de bouw, maar aan Italiaanse zijde ligt alles stil.

De Vijfsterrenbeweging, een partij die ontstaan is vanuit de lokale politiek, keert zich faliekant tegen de bouw ervan. De partij vreest dat met de bouw van de Alpentunnel de natuur wordt verstoord en dat er asbest en uranium vrijkomt. Een ander argument luidt dat het traject economisch niet rendabel is. De tegenstand is fel en dateert al van 23 jaar geleden toen de eerste plannen op de tekentafel lagen. Sommige protesten leidden tot gewelddadige botsingen met de politie.

De stop op de infrastructuur heeft ook gevolgen voor kleinere ingrepen, zoals bij bruggen. Zo kan het onderhoud aan een brug in Ariccia, bij Rome, niet worden voltooid. Aan de brug werden in 2010 ernstige mankementen vastgesteld. De consumentenvereniging Codacons heeft een lijst opgesteld van zo’n 200 bruggen die dringend onderhoud nodig hebben. Dat gebeurde na het instorten van het autosnelwegviaduct in Genua afgelopen augustus, waarbij 43 mensen het leven lieten.

Commissie

Zolang de Vijfsterrenbeweging aan de macht is, is het onwaarschijnlijk dat de projecten worden hervat. Bouwend Italië hoeft niets te verwachten van de overheidscommissie die de kosten-batenanalyse maakt. De commissie is ingesteld door de minister van Transport (van de Vijfsterrenbeweging) en wordt aangevoerd door Mario Ponti, een hoogleraar aan de technische universiteit van Milaan, die een verklaard tegenstander is van de Turijn-Lyontunnel. Vijf van de zes commissieleden zijn in dienst van het consultancybedrijf van Ponti.