Best haalbare in Jemen is momenteel een wapenstilstand
Het ziet ernaar uit dat deze week de langverwachte vredesbesprekingen tussen de strijdende partijen in Jemen van start gaan. Plaats van handeling is dit keer Zweden. Het is te hopen dat het overleg nu in elk geval verder komt dan afgelopen september in Genève. Toen zat de delegatie van de Jemenitische regering alleen aan tafel. De Houthirebellen lieten destijds verstek gaan.
Overigens trof niet alleen de Houthi’s blaam voor het mislukken van dat vredesinitiatief. Saudi-Arabië, dat met zijn luchtmacht de dienst in het Jemenitische luchtruim uitmaakt, weigerde destijds de veiligheid van de rebellen te garanderen als zij per vliegtuig uit de hoofdstad Sana’a zouden vertrekken. Dat kwam feitelijk op een verkapte blokkade van de besprekingen neer.
Op aandringen van de Verenigde Naties, die de initiatiefnemer van de vredesbesprekingen zijn, gaf Saudi-Arabië maandag toestemming om vijftig gewonde Houthirebellen van Sana’a naar Oman te vliegen om daar een medische behandeling te ondergaan. Met dat gebaar van goede wil kwamen de Saudiërs tegemoet aan een eis van de opstandelingen. Eerder zouden zij zich niet richting Zweden begeven.
Enige vertrouwenwekkende maatregelen, zoals dat in diplomatiek jargon zo mooi heet, konden geen kwaad. De rivalen in het Jemenitische conflict hebben in 2016 voor het laatst serieus over een oplossing gesproken. Het is dus al een flinke vooruitgang als de strijdende partijen nu met elkaar gaan praten.
Desondanks zijn de verwachtingen helaas niet al te hoog gespannen. Het best haalbare –en dat zou al heel wat zijn– is op dit moment een wapenstilstand. Die is heel hard nodig om de ernstige humanitaire crisis waarin de Jemenitische bevolking verkeert het hoofd te bieden. Honderdduizenden inwoners van het Arabische land kampen met hongersnood. Besmettelijke ziekten als cholera, eveneens het gevolg van ondervoeding, steken steeds vaker de kop op.
Een daadwerkelijke oplossing van het conflict lijkt echter nog ver weg. Daarvoor spelen er te veel internationale en interne belangen mee. Saudi-Arabië en enkele andere soennitische Arabische staten steunen de Jemenitische regering omdat zij de Houthirebellen als een verlengstuk van het sjiitische Iran zien. Riyad staat momenteel onder grote druk om een einde aan de oorlog te maken, maar het is de vraag of Teheran die pressie in gelijke mate voelt. De onderlinge rivaliteit tussen alle strijdende partijen in Jemen is bovendien zo groot, dat nauwelijks meer duidelijk is wie nu eigenlijk tegen wie vecht.
Daar komt nog bij dat grote delen van Jemen in handen zijn van terreurgroepen al-Qaida en Islamitische Staat. Zij zagen hun kans schoon om stevig voet aan de grond te krijgen in de chaos waarin het land sinds de Arabische Lente van 2011 is gedompeld. Zij zijn precies de grote afwezigen op het vredesoverleg in Zweden.