Wees eerlijk over beide kanten van interlandelijke adoptie
In de discussie over interlandelijke adoptie zijn mensen nodig die inzien dat adoptie iets heel moois kan zijn, maar tegelijkertijd beseffen dat er ook een duistere kant aan zit.
De adoptieschandalen die openbaar komen, krijgen in de media veel aandacht. Denk bijvoorbeeld aan de uitzendingen van Zembla onder de titel ”Adoptiebedrog”. Deze schandalen hebben Nederland laten beseffen dat interlandelijke adoptie lang niet altijd zo onschuldig is als het lijkt. Hoewel het voor sommigen een pijnlijk onderwerp betreft, is het goed dat ook in christelijk Nederland de discussie over het wel of niet continueren van interlandelijke adoptie tot stand is gekomen.
Helaas las ik reacties (vooral op de Facebook-pagina van het RD) op onder meer het artikel “Teer thema als adoptie vereist zorgvuldigheid” (RD 20/11) die de discussie niet ten goede komen, omdat ze sterk polariserend werken. De mensen achter deze reacties zullen zich hiervan vast niet bewust zijn. Daarom wil ik graag wat meer bewustwording creëren.
De discussie over het wel of niet blijven adopteren van kinderen vindt niet alleen plaats in (het christelijke deel van) de maatschappij. Ook onder wetenschappers en in de adoptiewereld wordt hierover van gedachten gewisseld (soms neemt dit meer de vorm van ruziemaken aan).
Over het algemeen beroept de groep die voorstander is van interlandelijke adoptie zich op microniveau-argumenten, die zijn gericht op het individuele welzijn van het (adoptie)kind. Deze groep gebruikt vooral argumenten die wijzen op het feit dat interlandelijke adoptie (de uitzonderingen daargelaten) er bij veel kinderen voor heeft gezorgd dat ze in een familie met liefde zijn opgegroeid, in een omgeving met veel kansen voor een goede ontwikkeling.
De tegenstanders van interlandelijke adoptie daarentegen beroepen zich op macroniveau-argumenten. Die zijn niet gefocust op het welzijn van het kind, maar op het systeem waarin interlandelijke adoptie zich bevindt. Deze groep komt onder andere met het argument dat er financiële prikkels zitten in dat systeem en dat interlandelijke adoptie een vraaggestuurde markt is.
Beide groepen baseren zich op betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek.
Impasse dreigt
De argumenten van deze twee groepen betreffen duidelijk geheel verschillende aspecten van interlandelijke adoptie. Want het feit dat interlandelijke adoptie voor een (groot) deel van de kinderen positief uitpakt, neemt tenslotte niet weg dat er (mogelijk) financiële prikkels in het systeem zitten. En de mogelijkheid dat interlandelijke adoptie een vraaggestuurde markt betreft, heeft geen invloed op het feit dat interlandelijke adoptie inderdaad aan kinderen de mogelijkheid geeft om op te groeien in een liefdevol gezin.
Kortom, de discussie over het wel of niet blijven adopteren van kinderen kan eenvoudigweg niét worden afgedaan met een beroep op de argumenten van één van de partijen; de realiteit van interlandelijke adoptie is vele malen ingewikkelder dan dat. Helaas gebeurt dit wel, waardoor de discussie rond interlandelijke adoptie sterk is gepolariseerd en daardoor in een impasse dreigt te raken.
Daarom zijn er mensen nodig die inzien dat adoptie iets heel moois kan zijn, maar die tegelijkertijd beseffen dat adoptie ook een duistere kant heeft. Mensen die zichzelf durven confronteren met de gedachte dat de adoptie van één specifiek kind wellicht negatieve gevolgen heeft voor kinderen die zich ver bij ons vandaan bevinden. Want als het inderdaad zo is dat het totaal van alle adoptiekinderen een systeem tot stand brengt dat ervoor zorgt dat er kinderen in het systeem terechtkomen die daar niet horen, dan is dat (indirect) het gevolg van onze keus voor adoptie. In dat geval is aan ons de vraag of wij die verantwoordelijkheid willen dragen. Want ook al heeft alleen ‘ons’ adoptie kind een gezicht, de belangen van alle andere kinderen moeten óók worden meegewogen in onze keus voor al dan niet adopteren.
De auteur onderzocht de werking van het Nederlandse adoptiesysteem. Hiervoor nam ze interviews af en analyseerde ze adoptiedossiers. Het doel was te achterhalen in hoeverre de Nederlandse adoptieprocedure in staat is om ‘niet-legitieme’ adopties (dat wil zeggen adopties die volgens de wet tot stand zijn gekomen, en dus legaal zijn, maar waarbij wel onwettige praktijken hebben plaatsgevonden) te voorkomen. Mail voor meer informatie naar forum@refdag.nl.
