Met enige verbijstering namen wij kennis van het artikel ”Adoptie geen optie” (RD 14/11). Hierin worden drie verpleegkundestudenten geïnterviewd over hun onderzoek naar illegale adoptie.

Het is lovenswaardig dat deze studenten zich willen verdiepen in dit ingewikkelde en verdrietige onderwerp. Een dergelijk onderwerp vraagt echter om een zorgvuldige en evenwichtige benadering. En daar zit precies het pijnpunt. Het artikel is ongenuanceerd en eenzijdig. Het roept dan ook niet voor niets een groot aantal reacties op onder adoptiekinderen, volwassen geadopteerden en (aspirant-) adoptieouders.

Pijnlijk

Illegale adoptie is geen onderwerp dat zich leent voor mooi klinkende oneliners als ”Adoptie is geen optie”. Dat er illegale adopties hebben plaatsgevonden, is verschrikkelijk! Daarvoor mogen we nooit onze ogen sluiten. Wat geeft dat een pijn en verdriet, in de eerste plaats in het leven van de geadopteerden zelf. Hun basis wankelt. Dit brengt voor hen onnoemelijk veel vragen mee, ook richting hun biologische en adoptieouders.

Illegale adopties zijn in de tweede plaats pijnlijk voor adoptieouders. Er is niet één adoptieouder die hiervoor kiest. Als vereniging zijn we daarom blij dat de regels in de loop van de jaren zijn aangescherpt en dat procedures zo zorgvuldig mogelijk plaatsvinden.

Door de negatieve beeldvorming rond adopties kan het gevoel ontstaan dat adoptieouders handelen uit eigenbelang en dat ze „koste wat kost kinderen willen”. Zo is het absoluut niet! We zien binnen onze vereniging adoptieouders biddend hun weg gaan, vragend om de leiding van de Heere, soms worstelend met de wil van God. En in die weg mogen ze een kind ontvangen. Het is de Heere Zelf die wegen opent. Dat is wat anders dan „een kind naar de andere kant van de wereld slepen”.

Illegale adopties zijn in de derde plaats pijnlijk voor de biologische ouders. Wie kan de pijn voelen van een ouder die een kind afstaat? Van ouders die geen keuze hebben en hun kind niet zelf kunnen (op)voeden? „Kan ook een vrouw haar zuigeling vergeten, dat zij zich niet ontferme over de zoon haars buiks?” (Jes. 49:15a)

De situaties van biologische ouders zijn soms zo ingewikkeld en schrijnend, dat wij ons daar geen voorstelling van kunnen maken. Daarom is het zo belangrijk dat we hierover met grote voorzichtigheid spreken en kun je niet stellen dat „geld sowieso vaak het motief is om het kind af te staan”.

Zorgvuldigheid

Cruciaal in de strijd tegen illegale adopties is het Haags Adoptieverdrag, dat in 1993 is gesloten. Al de 66 aangesloten landen hebben afspraken gemaakt, die erop zijn gericht dat de adoptieprocedure zo zorgvuldig mogelijk plaatsvindt en dat de belangen en rechten van het kind centraal staan. Hiernaast zijn er nog drie belangrijke kaders die gericht zijn op deze zorgvuldigheid: de WOBKA, het Internationaal Verdrag Rechten van het Kind en het kwaliteitskader Vergunninghouders.

Ieder kind heeft het recht om in een liefdevol gezin op te groeien, uiteraard bij voorkeur in het geboorteland. Maar helaas is nog niet voor elk kind in eigen land een pleeg- of adoptiegezin beschikbaar. Interlandelijke adoptie is dan een laatste redmiddel voor kinderen die anders in een tehuis moeten opgroeien.

Femmie Juffer, hoogleraar adoptiestudies, en Rien IJzendoorn, hoogleraar algemene pedagogiek, stellen nadrukkelijk dat uit meta-analyses van honderden onderzoeken naar het wel en wee van adoptiekinderen is gebleken dat deze kinderen een verrassend grote inhaalslag maken op alle terreinen van de ontwikkeling en dat plaatsing in een adoptiegezin gehechtheidsproblemen doet verminderen. Terwijl het opgroeien in een kindertehuis vaak juist het tegenovergestelde veroorzaakt en zeer ernstige gevolgen met zich meebrengt. Voor honderdduizenden kinderen is dit helaas nog steeds een dagelijkse werkelijkheid.

Dezelfde hoogleraren stellen ook dat er geen wetenschappelijke bevindingen zijn over aanzuigende marktwerking van adoptie. Of anders gezegd: dat de vraag naar adoptiekinderen in westerse landen het aanbod van potentiële adoptiekinderen uit arme landen zou verhogen. Dat zou illegale praktijken kunnen versterken. Laat staan dat er wetenschappelijke feiten zijn die erop duiden dat zeven op de tien adopties illegaal zouden zijn.

In het onderzoek van de studenten ontbreekt deze wetenschappelijke informatie volledig. Als je stelt dat adoptie „geen optie” is, ben je ook verplicht om deugdelijk onderzoek te doen en mag je je niet baseren op eenzijdige informatie van omstreden rapporten of personen. Is dit het niveau waarop studenten van de CHE onderzoek doen? Is dit de wijze waarop het RD artikelen publiceert? Het heeft ons verbaasd.

Teer onderwerp

Zeker, we moeten adoptie niet romantiseren en er zijn ook in de adoptiegeschiedenis fouten gemaakt. En helaas zullen uiterst pijnlijke fouten in de adoptieketen ook nu niet volledig voorkomen kunnen worden. Adoptie is een teer en persoonlijk onderwerp. Als vereniging merken wij dit elke keer bij adoptieouders en geadopteerden. Onevenwichtige berichtgeving roept heel veel emoties op en veroorzaakt onnodige pijn.

Ten slotte worden ook interlandelijke adopties door God gebruikt om Zijn kinderen te verzamelen: „Breng Mijn zonen van verre, en Mijn dochters van het einde der aarde.” (Jes. 43:6b)

Jaco Alderliesten en Martin van Dam zijn resp. secretaris en 2e voorzitter van de AdoptieVereniging Gereformeerde Gezindte (AVGG), Matthias Labee is volwassen geadopteerde. De AVGG heeft 185 leden, bestaande uit adoptiegezinnen en geadopteerden.