Geloofsopvoeding is een roeping van elke gelovige ouder. Ouders hebben hun kindje te leen gekregen van God. Hij verlangt van ouders dat die hun kinderen Zijn liefde doorgeven en hen opvoeden tot eer van hun Schepper. Een kind kan de Schepper alleen eren als het later een persoonlijke band met God krijgt. Zo’n band met God kunnen ouders hun kinderen niet geven, maar ze kunnen het door Gods genade wel voorleven. Kinderen bij de Heere Jezus brengen is allereerst de taak van ouders.

Ouders hebben daar zelf een persoonlijke relatie met God voor nodig. Die moet zichtbaar zijn bij de keuzes die ouders maken. Ongetwijfeld spelen daarbij ook Bijbelse kernwoorden als zonde, genade, geloof en vergeving een belangrijke rol. Wat betekenen deze woorden voor ouders zelf? Het is belangrijk dat ouders weten waarom de Bijbel en de Bijbelse kernwoorden voor hen van grote waarde zijn. Pas dan kunnen zij ook overtuigd en geloofwaardig verlangen van hun kinderen dat ook zij die Bijbelse kernwoorden leren.

Leren en studeren in de Bijbel is iets wat allereerst thuis in de gezinnen mag worden aangeleerd. Dat vraagt discipline en tijdsinvestering. Het geheim van discipline is motivatie! Ouders moeten zich de vraag stellen: Ben ik werkelijk gemotiveerd om mijn kinderen te leren wat Gods boodschap is voor hen? Vind ik het werkelijk belangrijk dat mijn kinderen Bijbelse kernwoorden leren begrijpen en leren toepassen en geloven voor hun eigen (geloofs)leven?

Ouders hebben goede voorbeelden nodig bij de geloofsopvoeding. Als hun eigen ouders dat niet waren, kunnen zij die zoeken bij medegelovigen in de gemeente of onder ouders van klasgenoten van hun kinderen. Voor kerken en ambtsdragers ligt hier ook een verantwoordelijkheid. Zij kunnen avonden organiseren voor jonge ouders, mogelijk voorafgaand aan of volgend op de doopdiensten, waar ouders worden toegerust. Waarom zouden ouders bezig zijn met de geloofsopvoeding aan kinderen? Wat hebben ouders daarvoor nodig en hoe kunnen we hen hierbij ondersteunen vanuit de kerk?

Vanuit deze avonden kunnen ouders elkaar vasthouden, door opvoedkringen te organiseren, waar ze samen Bijbelstudie doen en praktische vragen kunnen bespreken die naar voren komen bij de christelijke opvoeding. Wat is een christelijk gezin? Hoe leren we onze kinderen in deze maatschappij de wapenrusting van God aan te doen? Hoe praat je met kinderen over zonde en genade, geloof en bekering?

Vast moment

Ik reik enkele handvatten aan voor de geloofsopvoeding van kinderen. Het is zeer belangrijk om de Woorden van God in te prenten bij onze kinderen (zie Deuteronomium 6). Woorden van God komen zo in hun hoofd, en we bidden en geloven dat God ze ook wil laten landen in hun hart.

Neem een vast moment op de dag waarop je Bijbelteksten memoriseert met kinderen. Zo is het een goede mogelijkheid om bij het ontbijt geen Bijbelverhaal te lezen, maar samen na het eten een Bijbeltekst op te zeggen die de kinderen die week aanleren.

Kernwoorden zijn ook waardevol om aan te leren. Kies hiervoor een gezinsmoment. Dit kan een vast moment in de week zijn, bijvoorbeeld de zondag. Laat de woorden aansluiten bij de christelijke feesten die gevierd worden, de sacramenten die bediend worden of de prekenseries die gehouden worden in de kerk. Woorden van waarde leren kinderen zo plaatsen in hun context. Bij Pinksteren bijvoorbeeld kunnen kinderen de negen kenmerken leren van de vrucht van de Geest, zoals genoemd in Galaten 5:22. Tegelijk leren kinderen dat ze de woorden van lang geleden ook mogen toepassen in de tijd waarin zij nu leven.

Staat de doopdag van de ouders en van de kinderen op de kalender? Gedenk en vier deze dag elk jaar. Laat de dooptekst inlijsten en hang die op de kamer van je kind. Leer de tekst uit het hoofd en herhaal de betekenis van de tekst samen met het kind ieder jaar.

Vragen

Elk kind stelt vragen. Vragen over het leven, over de zin en onzin van dingen en over God en geloof. Deze vragen zijn goede gelegenheden om met het kind door te spreken over God en geloof.

Geloofsgesprekken kunnen ouders ook zelf creëren. Laat kinderen reageren op een geloofsvraag en vertel hun hoe het antwoord voor jouzelf ligt. Probeer ook dan je antwoorden te onderbouwen vanuit Gods eigen Woord. Soms is het goed om geloofsgesprekken met kinderen een-op-een te voeren.

Het is voor elk gezin een uitdaging om het juiste moment te vinden om met de kinderen met de Bijbel en de Bijbeluitleg bezig te zijn. Van oudsher is de avondmaaltijd het aangewezen moment om samen rond de tafel de Bijbel te lezen, en hierover door te praten. De praktijk is echter weerbarstig. Een goede mogelijkheid is het kiezen voor verschillende een-op-eenmomenten, afgestemd op de leeftijd van de kinderen.

Tijdens deze momenten kunnen ouders hun kinderen vertellen over wat zijzelf hebben geleerd en ontdekt over God. Ouders kunnen hen laten delen in hun eigen vragen, twijfels en vertrouwen. Zij kunnen hun laten voelen dat de vragen van hun kinderen ook vragen van henzelf kunnen zijn, of dat in het verleden zijn geweest. Tegelijk mogen zij hun kinderen ook leren hoe het eigen geloofsleven daarbij is gegroeid.

Rode draad

Het is van wezenlijk belang dat kinderen de rode draad van Gods liefde door de Bijbel heen gaan ontdekken. Het is daarbij belangrijk om hun de hele Bijbel te vertellen, en niet alleen bekende verhalen met typische geloofshelden eruit te lichten. Veel kinderbijbels doen dat wel. Altijd staan daarin de verhalen van Noach, David en Goliath, Simson enzovoort verteld. Toch is het noodzakelijk dat we onze kinderen ook vertrouwd maken met de verhalen over de schepping, de psalmen, de (kleine) profeten, de evangeliën, de brieven en Openbaring.

Het gaat er niet in de eerste plaats om dat onze kinderen zich gaan identificeren met de bekende ‘helden’ uit de Bijbel. Het gaat erom dat ze ontdekken wie ze zelf zijn, dat ze leren waarom ze de Heere Jezus nodig hebben en dat ze ontdekken Wie Hij is!

Combineer het verhaal van David en Bathseba bijvoorbeeld met Davids belijdenis uit Psalm 51. Juist door die naast elkaar te lezen en uit te leggen aan kinderen, wordt de boodschap van het verhaal over David meteen persoonlijk en leren kinderen hoe zij de toepassing voor zichzelf kunnen maken.

Als kinderen van jongs af aan oefenen in het spreken over God en het dienen van Hem, zullen ze gemakkelijker spreken over hun geloof in God als ze ouder zijn. Wat jong in de hoofden van kinderen wordt ingeprent en in de harten mag indalen, is van onschatbare waarde in het verdere van hun leven. Woorden van waarde, Bijbelse kernwoorden die kinderen zich jong hebben eigen gemaakt, zullen op latere leeftijd ook inhoudsvol beleefd worden.

De auteur is getrouwd, (pleeg)moeder van vijf kinderen en spreekt en schrijft over (geloofs)opvoeding en pleegzorg.