Dinsdag verweet de EU-ombudsman de Europese Commissie „wanbestuur” rond de benoeming van Martin Selmayr als topambtenaar. De Nederlander op die post, secretaris-generaal Alexander Italianer, ging begin dit jaar met pensioen. Omdat de regels voorschrijven dat een secretaris-generaal eerst adjunct-secretaris-generaal moet zijn geweest, benoemde de Europese Commissie Selmayr tot adjunct, om hem vervolgens enkele minuten later tijdens dezelfde vergadering te promoveren tot secretaris-generaal. Allemaal zonder sollicitatiebrief of wervingsadvertentie. Zo’n procedure zou te veel vertraging hebben gegeven.

De ombudsman –die onafhankelijk klachten behandelt– spreekt zich niet uit over de geschiktheid van Selmayr. Maar de procedure ging mogelijk wel over de grens.

Selmayr trekt al enkele jaren nauw op met Jean-Claude Juncker. Tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2014 was hij diens rechterhand. Juncker voerde campagne als boegbeeld van de christendemocraten. Omdat die stroming de meeste zetels haalde in het EP, werd Juncker voorzitter van de Europese Commissie. En Selmayr werd zijn kabinetschef. Dat is een zeer machtige positie, omdat de kabinetschef volledig beheerst wie en wat toegang heeft tot de president.

Maar nu werd Selmayr ineens gebombardeerd tot topman van de hele Commissie. Het ligt voor de hand dat ambtenaren die al jaren bezig zijn met hun eigen carrièresprongen de komst van Selmayr als verstorend ervaren. De ophef in het Europees Parlement en de media is daarom vermoedelijk ook (deels) georkestreerd door de ambtenarij.

Volgens de ombudsman had Juncker al heel lang van tevoren besloten dat Selmayr het moest worden. Als er wel een advertentie was verschenen voor de vacature, zouden er vast wel andere kandidaten zijn geweest. Een werving levert altijd verrassingen op. Om dat bij voorbaat te blokkeren, is natuurlijk bijzonder onprofessioneel. Bovendien had Selmayr het ook via die koninklijke weg kunnen worden. Dan had hij zijn werk met meer gezag kunnen uitoefenen dan nu.

Als het allemaal waar is wat de ombudsman schrijft, is het onbegrijpelijk dat Juncker er zo makkelijk van af komt. Ook is het vreemd dat andere leden van de Europese Commissie, zoals de Nederlander Frans Timmermans, niet aan de noodrem hebben getrokken.

Deze Commissie werd gevormd na de verkiezingen van 2014, die meer dan ooit de twijfel van de kiezer over de Europese Unie aan het licht brachten. Niet voor niets zag Juncker het als zijn taak de euroscepsis te overwinnen. Maar door deze vriendjespolitiek gooit hij het vertrouwen weer te grabbel. Dat is op zijn minst een gemiste kans.