De overheid gaat straks nog dwingender voorschrijven hoe scholen aan leerlingen burgerschap moeten bijbrengen. Hoe dat precies gaat gebeuren, is nog onduidelijk. Dinsdag presenteerde minister Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs een soort raamwet. De formulering van de precieze leerdoelen voor scholen zal de bewindsman later dit jaar aan de Kamer aanbieden. Wel is helder dat de overheid zich steeds meer gaat bemoeien met de lesstof en steeds preciezer gaat voorschrijven waarover scholen les moeten gaan geven.

SGP-Kamerlid Bisschop vindt dat zorgelijk: „Het is begrijpelijk dat de overheid van scholen verwacht dat ze leerlingen kennis bijbrengen over de manier waarop onze democratische rechtsstaat werkt en welke rol grondrechten daarin spelen. Nieuwe wetgeving over burgerschap mag er echter niet toe leiden dat de vrijheid van onderwijs verder beperkt wordt. Er moet binnen de wettelijke kaders ruimte blijven voor opvattingen die anders zijn dan die van de meerderheid van de bevolking. De vrijheid van onderwijs is er juist om die ruimte te beschermen.”

Minister Slob schrijft dat sociale cohesie een taak van scholen is nu de invloed van kerken en verenigingen vermindert. Is dat een goede reden voor meer overheidsingrijpen?

„We moeten niet denken dat scholen het gebrek aan cohesie kunnen compenseren dat door kerken en verenigingen teloor is gegaan. Laten we ook niet vergeten dat allereerst het gezin de plaats is waar normen en waarden overgedragen moeten worden. Dat element mis ik.”

De bewindsman benadrukt ook dat burgerschapsvorming nodig is omdat veel migranten komen uit landen waar geen democratische traditie is. Terecht?

„Daar zit wel een punt. De instroom van asielzoekers is sterk gestegen. We hebben daarna ook herhaaldelijk signalen gehoord van bedreiging en intimidatie van christenen in asielzoekerscentra door asielzoekers met een islamitische achtergrond. Het is van groot belang dat we nieuwkomers duidelijk maken dat zulk gedrag in Nederland absoluut niet wordt getolereerd.”

Met de nieuwe regels in de hand kan de onderwijsinspectie ingrijpen bij de scholen. Door uw initiatiefwetsvoorstel van enkele jaren geleden is de inspectie op afstand gezet. Wat u door de voordeur hebt uitgewezen, komt nu door de achterdeur weer terug?

„Ons wetsvoorstel heeft ertoe geleid dat de inspectie zich bij de beoordeling van scholen weer ging beperken tot de wettelijke eisen. Daarom is het zo belangrijk dat wettelijke bepalingen helder zijn, zodat scholen weten waar ze aan toe zijn. Op de huidige wet over burgerschapsvorming is het nodige aan te merken, maar inmiddels is in de praktijk wel duidelijk geworden waar scholen zich aan moeten houden. Ik vrees dat een wetswijziging weer kan leiden tot een lange tijd van onzekerheid en rompslomp.”

Zijn het vooral islamitische en openbare scholen die ‘last’ krijgen van deze nieuwe regels? Daar wordt nu regelmatig geen onderwijs gegeven over de Holocaust en over homoseksualiteit.

„Het is ook onder de huidige regels niet toegestaan om helemaal geen aandacht te besteden aan de Holocaust en homoseksualiteit. Wat dat betreft is een wetsvoorstel dus overbodig. Welke problemen wil Slob eigenlijk oplossen?”

Kunnen orthodox-christelijke scholen ook in moeilijkheden komen? Zij kijken bijvoorbeeld anders aan tegen de verhouding man/vrouw en homoseksualiteit dan de meerderheid van de samenleving.

„Uit onderzoeken van de inspectie blijkt juist dat reformatorische scholen actief en zorgvuldig aandacht besteden aan seksualiteit en burgerschap. Het zou de omgekeerde wereld zijn als deze scholen door de nieuwe wet zouden worden getroffen.”