Gefrustreerde en boze reizigers, stakende chauffeurs, een vasthoudende vakbond en werkgevers die geen krimp geven. De situatie in het streekvervoer is er niet beter op geworden. Het begon allemaal op 4 januari dit jaar, toen er in het hele land nauwelijks streekbussen en regionale treinen reden. De oorzaak: onvrede over de nieuwe cao openbaar vervoer. Na afloop gingen de vakbonden en de werkgevers opnieuw om tafel, maar ook met het nieuwe akkoord waren de chauffeurs niet tevreden. Er volgden nog vijf stakingen, waaronder de actie van donderdag in Friesland, Gelderland, Noord-Brabant, Limburg en een deel van Zuid-Holland. En de volgende protestdag staat alweer gepland, als het aan de vakbond ligt.

Waarom wordt er gestaakt?

De buschauffeurs en treinmachinisten vinden dat de werkdruk in het streekvervoer te hoog is. Door de strakke roosters hebben ze bijvoorbeeld te weinig tijd voor plaspauzes. De vakbonden willen dat hiervoor tijd wordt ingeruimd in de dienstroosters. „Nu zeggen werkgevers: Je mag gewoon naar het toilet. Maar dan loopt de chauffeur wel meteen acht minuten achter op zijn rijschema”, zegt FNV-bestuurder Wilfred Jonkhout. Volgens de bonden helpt dat niet mee om de werkdruk te verlagen. Naast de extra minuten pauze eisen de chauffeurs ook een hoger loon.

Hoe reageren de werkgevers?

Die geven geen krimp. De werkgevers vinden hun bod, een loonsverhoging van 8,3 procent in drie jaar en „goede afspraken over de werkdruk”, voldoende.

Volgens de Vereniging Werkgevers Openbaar Vervoer (VWOV) zijn de eisen van de vakbonden onhaalbaar. De extra minuten pauze die de bonden vragen, leiden volgens hen tot een kostenverhoging van 4 à 5 procent. Daar moet dan nog een loonsverhoging bovenop. Dat is niet betaalbaar, vindt de vereniging.

Wordt er niet onderhandeld dan?

Er lijkt sprake te zijn van een impasse. De vakbonden willen hun eisen niet aanpassen. Ze eisen dat de toezeggingen rondom de werkdruk concreter worden. FNV-bestuurder Paula Verhoef: „Het wantrouwen richting de werkgevers zit diep bij de mensen. De werkdruk is in de afgelopen jaren enorm toegenomen.”

Volgens de bestuurder houdt de toegenomen werkdruk verband met de marktwerking. „De provincies willen als opdrachtgever voor een dubbeltje op de eerste rij zitten.”

De buschauffeurs zijn daarom voorlopig nog niet van plan om op te geven. Ze willen harde garanties dat het vanaf nu anders wordt. „En de werkgevers doen net of we gouden bergen vragen. Terwijl we eens in de twee of drie uur even vijf minuten pauze willen. Hoe ingewikkeld is dat?” zegt Verhoef.

Ondertussen blijven de werkgevers aangeven dat de eisen van de vakbonden gewoon niet haalbaar zijn.

Hoe moet het nu verder?

Als het aan de vakbond ligt, blijven de stakingen doorgaan. De FNV heeft er zelfs al een nieuwe term voor: de zogeheten ”estafettestakingen”, waarbij iedere keer in een andere regio wordt gestaakt. Dinsdag staat er alweer een nieuwe staking op het programma in Zuid-Holland, Overijssel en Flevoland. Bestuurder Verhoef: „Staken doe je niet voor de lol. Maar in dit geval is er nog steeds geen keus.”