EUvsDisinfo moet onder meer de invloed van Russische propaganda in de Europese pers tegengaan. De dienst raakte in opspraak omdat hij onder meer NPO Radio 1, dagblad de Gelderlander, GeenStijl en The Post Online ten onrechte aanwees als verspreiders van nepnieuws. EUvsDisinfo „schiet zijn doel voorbij” en „bemoeit zich met de vrije pers in Nederland”, stelde de vrijwel voltallige oppositie in de Tweede Kamer in een motie. Regeringspartij VVD hielp de fracties aan een meerderheid.

Hoe erg is het als een kabinet een motie niet uitvoert? De fracties van PvdA, SP en GroenLinks hebben in het verleden weleens laten weten dat het kabinet elke aanvaarde motie moet uitvoeren.

Maar dat is staatsrechtelijk onjuist. Het kabinet of een bewindspersoon is niet verplicht een aangenomen motie uit te voeren. Dat geldt niet voor moties waarin er een negatief oordeel over het beleid van een bewindspersoon of het gehele kabinet wordt uitgesproken. Als de Kamer zo’n motie van wantrouwen aanvaardt, zijn de betrokken bewindspersoon of het gehele kabinet verplicht op te stappen.

De meeste moties in Den Haag gaan over reacties op nieuwe ontwikkelingen of over extra of minder beleidsmatige of financiële aandacht voor een bepaald onderwerp. Voor die situaties geldt de regel dat het aan het kabinet is om te beslissen wat er met een motie gebeurt.

Ollongren gaat de motie waarin de Kamer verzoekt om opheffing van antinepnieuwsbureau van de Europese Commissie dus niet uitvoeren. Staatsrechtelijk gezien is daar niets mis mee. Of het politiek handig is, zal moeten blijken. Houdt de Kamer vast aan opheffing, dan kan er een conflict ontstaan tussen de minister en de Tweede Kamer.

Wat betreft de inhoudelijke kant van de zaak: Moet de overheid zich bezighouden met de bestrijding van nepnieuws? Dat is maar de vraag. De overheid heeft namelijk ook haar belangen. Als het zo uitkomt, laat de overheid nu ook bepaalde feiten achterwege. Daar hebben we in onze samenleving een goede oplossing voor gevonden, namelijk de vrije pers. Het is allereerst de taak van journalisten om uitwassen zoals nepnieuws te onderzoeken. Afhankelijkheid van de overheid op dit gebied is griezelig.

De Tweede Kamer kan zich beter eens gaan bezinnen op de eigen motie-inflatie. Voor elk wissewasje stellen de fracties nu moties op. Tussen 1848 en 1900 dienden Kamerleden gemiddeld jaarlijks vier moties in. Nu honderd in een week.

Hoofdredactie