Persoonlijk zou ik kiezen voor het tweede: Keller maakt de Heere Jezus groot door te laten zien hoe Hij ons redt uit onze verlorenheid en hoe Hij al onze verlangens vervult.

Sinds zijn eerste grote boek ”In alle redelijkheid”, dat uitkwam in 2008, produceert Keller (1950) aan de lopende band nieuwe boeken. Het is de oogst van een jarenlange bediening. Eerst als predikant in een klein dorpje op het platteland, daarna als hoogleraar praktische theologie en ten slotte als predikant in de wereldstad New York.

De genres waartoe Kellers boeken behoren, zijn heel verschillend. Soms zijn het bewerkte preken, zoals zijn boeken over het huwelijk, de gelijkenis van de verloren zoon en het Markusevangelie. Soms gaat het om doorwrochte theologische studies, zoals die over het lijden en over het gebed, zijn meest „bevindelijke” boek.

”Bij je volle verstand” behoort bij die laatste categorie en lijkt nog het meest op ”In alle redelijkheid”, het apologetische boek waarmee hij bekend is geworden.

Augustinus

Keller wordt wel een neocalvinist genoemd. Toch is die aanduiding wat ongelukkig. Zijn theologische en culturele context is heel anders dan die van neocalvinisten als Kuyper of Bavinck. Bovendien roept de term neocalvinisme (terecht of niet terecht) het beeld op van een intellectualistische en verstandelijke theologie met weinig ruimte voor de geloofservaring en het hart.

Nu is het zeker waar dat Keller het gesprek met atheïsten, sceptici en zoekers graag aangaat en daarbij vrijmoedig een beroep doet op ons verstand. Toch is hij allesbehalve een intellectualist. En mocht die gedachte bij het lezen van ”In alle redelijkheid” toch zijn bovengekomen, dan wordt die bij het lezen van dit nieuwe boek weggenomen.

Als we dan toch een theoloog moeten noemen die bij hem past, denk ik eerder aan Augustinus. Zijn beroemde uitspraak „Onrustig is ons hart totdat het rust vindt in U”, is een mooie samenvatting van de inhoud van Kellers boek. Jammer genoeg komt dit niet zo goed uit in de titel die de Nederlandse vertaling gekregen heeft. De oorspronkelijke titel is: ”Making sense of God”.

Gelovige atheïsten

Terwijl ”In alle redelijkheid” met name bedoeld was voor hen die zochten naar antwoorden, doet Keller in dit boek nog een stapje terug en stelt hij de vraag aan de orde waarom je überhaupt op zoek zou gaan naar God. Hij doet dat op een open, eerlijke en genuanceerde manier, ook in de verwoording van bezwaren en twijfels, zoals we hem kennen uit zijn andere boeken.

Uitgangspunt voor dit gesprek over de relevantie van het christelijk geloof is dat ook atheïsten en agnosten „gelovigen” zijn. Ook het seculiere denken kun je niet zomaar bewijzen met een beroep op de feiten of de wetenschap en is ten diepste een geloof.

En Keller vraagt zich af: Welk geloof sluit het meest aan bij de wereld waarin wij leven en de manier waarop wij ons leven ervaren? Concreet gaat het hem dan om onze behoefte aan betekenis, voldoening, vrijheid, identiteit, hoop en gerechtigheid.

Dat kun je verkeerd opvatten. Alsof Keller aansluit bij menselijke verlangens en behoeften en te weinig denkt vanuit God en vanuit Zijn openbaring in de Bijbel. Maar dan doen we hem geen recht. Hij wil laten zien dat het Evangelie ook echt goed nieuws is en vooral dat God een zeer overvloedige fontein van alle goed is.

Naslagwerk

Over de manier waarop hij dat doet, kan natuurlijk gediscussieerd worden. Om het boek te lezen, moet je je soms ook echt inspannen, hoe helder en boeiend Keller ook schrijft. Zeker als je de eindnoten ook helemaal doorwerkt. Deze beslaan namelijk zo’n 90 van de bijna 400 pagina’s, in kleine tekst. Keller heeft veel klassieke en hedendaagse bronnen, theologen maar ook veel cultuurfilosofen en schrijvers in zijn boek verwerkt. Het heeft daarom ook iets van een naslagwerk over onze seculiere tijd en de christelijke reflectie daarop.

Maar die leesinspanning is de moeite zeker waard. Voor het gesprek met anderen, maar allereerst om zelf meer zicht te krijgen op de overvloedige rijkdom van God in Christus en Hem (meer) lief te krijgen met heel ons verstand en heel ons hart.

Boekgegevens

Bij je volle verstand. Een uitnodiging voor sceptici, Tim Keller; uitg. Van Wijnen, Franeker, 2017; ISBN 978 90 519 4545 4; 399 blz.; € 19,95.

Voor een interview met Tim Keller over dit boek:

Tim Keller: Christelijk geloof relevant in seculiere tijd, RD.nl (06-05-2017)