Het onderwijs op het mbo verandert, door meer innovatie en verbinding met de regio. Er komen wellicht nieuwe opleidingsmogelijkheden voor herstarters. Hieronder verstaan we de mannen en vrouwen die opnieuw een opleiding willen volgen, om daarna de arbeidsmarkt op te gaan.

Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), verenigd in de MBO Raad, heeft vorige week met de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een bestuursakkoord afgesloten. Dit beleidsprogramma voor de periode 2018-2022 heeft als titel ”Trots, vertrouwen en lef” en geeft richting aan de strategische keuzes van het middelbaar beroepsonderwijs.

Een van de belangrijkste nieuwe richtingen is dat het mbo als publieke onderwijsinstelling voor volwassenen leerprogramma’s gaat aanbieden, onder andere in de vorm van deelcertificaten. Dat leek vroeger voorbehouden te zijn aan dure private opleidingen, maar nu gaan de mbo-scholen hier zelf meer werk van maken. Waarom eigenlijk?

Robotisering

De arbeidsmarkt verandert steeds sneller, onder invloed van onder andere robotisering en digitalisering. Kortgeleden hield prof. Steinbuch van de TU Eindhoven tijdens een bijeenkomst een inspirerend, maar ook overrompelend betoog over de snelle veranderingen in de auto-industrie. Het gaat veel sneller dan wij denken. De elektrische zelfrijdende auto komt eraan, en onder de motorkap verandert er zo veel dat het onderwijs in de autotechniek er niet aan ontkomt om hier kennis van te nemen, om bij te blijven.

De tijd is voorbij dat we op school lesstof leerden waar we bijna heel ons leven mee vooruit konden. Dat geldt alle sectoren. De economische sector, waar administratieve banen verdwijnen door de automatisering, maar ook de zorgsector, waar de robotisering toeneemt.

Na de schoolperiode zullen werknemers zich aan deze veranderingen moeten aanpassen. Dat doe je door bij te leren en opnieuw te leren. Het leven lang leren of, zoals we het nu officieel noemen, ”Leven Lang Ontwikkelen” zal in de toekomst vanzelfsprekend zijn.

Voor volwassenen is permanent leren een nieuwe vorm om greep te krijgen op hun loopbaan en hun eigen ontwikkeling. Het is noodzakelijk dat mensen toegerust zijn om met veranderingen om te gaan, zodat zij volwaardig mee kunnen blijven doen. Het belang van permanent leren en zich ontwikkelen neemt naar verwachting in de toekomst alleen maar toe.

Zorgsector

Dit alles betekent een heroriëntatie van het mbo. In de eerste plaats is er het reguliere onderwijs voor de jongeren van zestien jaar en ouder. Daarbij komen nieuwe mogelijkheden voor doorstarters, zij die na hun eerste studie verder willen leren. Maar ook voor herstarters, herintredende vrouwen en mannen.

Het nieuwe element in het bestuursakkoord is dat allerlei belemmerende factoren, zoals de bekostiging, het feit dat er nu geen ”onderwijs op maat” is en de onbekendheid van het mbo-aanbod bij werknemers en werkgevers, weggenomen moeten worden. Daar zal de overheid aan meewerken, in samenwerking met de scholen, bedrijven en instellingen.

Mbo-scholen kunnen beter aansluiten op de vraag van volwassenen, bedrijven en instellingen als ze rekening houden met wat het individu in de praktijk al geleerd heeft. Daarvoor is het nodig dat het mbo een flexibel onderwijsprogramma kan aanbieden. Qua tijdstippen (bijvoorbeeld avondonderwijs), qua plaatsen waar lesgegeven wordt en qua onderwijsvormen. Denk daarbij aan vormen van ”blended learning”: leren in de praktijk, in samenwerking met bijvoorbeeld een zorginstelling, voor een deel op school en voor een deel thuis.

Als we bijvoorbeeld kijken naar de zorgsector, dan zien we daar veel ruimte voor nieuwe arbeidsplaatsen voor herstarters. Juist de mbo-scholen verkeren vanwege hun regionale inbedding bij uitstek in de positie om een bijdrage te leveren aan het oplossen van zulke maatschappelijke vraagstukken.

Cedrah

Ook het Hoornbeeck College staat voor een uitdaging. We willen vorm geven aan deze ontwikkeling, mede omdat we zien dat er behoefte is aan de nieuwe onderwijsmogelijkheden, ook in onze achterban. We hebben al wat ervaring in de zorgsector. Zo gaat een klas volwassenen op de locatie Goes van het Hoornbeeck College samen met Cedrah een opleiding starten. We zien ”Leven Lang Ontwikkelen” als een vernieuwing en uitdaging waar we als school stapsgewijs onze verantwoordelijkheid voor willen nemen. De mbo-scholen hebben een belangrijke maatschappelijke opdracht te vervullen.

De auteur is lid van het college van bestuur van het Hoornbeeck College en het Van Lodenstein College.