Hij waarschuwde uitdrukkelijk tegen investeringen in Turkije, omdat daar geen rechtszekerheid meer is. „Eerlijke, gerespecteerde ondernemingen worden er als terroristisch afgeschilderd.”

De arrestatie van de Duitse mensenrechtenactivist Peter Steudtner op 5 juli leidde tot de huidige spanningen. Steudtner werd samen met anderen gearresteerd wegens „steun aan een gewapende terroristische organisatie.” Gabriel noemde dat onzinnig. Beschuldigingen van terrorismepropaganda worden als voorwendsel gebruikt om kritische stemmen in Turkije tot zwijgen te brengen, zo meent hij.

De minister was van zijn vakantie aan de Noordzee terug naar Berlijn gekomen omdat de spanningen tussen Duitsland en Turkije hoog zijn opgelopen. Hij had, voor hij de pers te woord stond, het nieuwe beleid ten aanzien van Turkije afgestemd met zowel CDU-voorvrouw en bondskanselier Merkel als SPD-leider Schulz.

De opvallende actie van Duitsland, dat altijd zeer beheerst reageert als er spanningen zijn met een ander land, zou weleens het begin van een andere houding van de EU ten aanzien van Turkije kunnen zijn. Ondanks alle provocaties en bedreigingen vanuit Ankara is het beleid van de Europese Unie om in gesprek te blijven namelijk steeds gehandhaafd. Duitsland heeft die lijn doorbroken en raadt burgers en bedrijven af naar Turkije te gaan of zaken met het land te doen. Ook wil het land in Brussel praten over de vergoedingen die Turkije nu, in het kader van toetredingsonderhandelingen tot de EU, jaarlijks ontvangt.

De lijn lijkt duidelijk. Duitsland laat zich niet meer door Turkije bedreigen. Ook niet met het opzeggen van de vluchtelingendeal die de EU met het land heeft gesloten. Blijkbaar vertrouwt de Duitse regering erop dat de vluchtelingenstroom niet onbeheersbaar zal zijn mocht Turkije de deal opzeggen. Daarbij krijgt het land veel geld van Europa in ruil voor de deal. Erdogan lijkt economisch niet in de positie om die bijdrage op het spel te zetten.

Hoewel er zeker nog geen definitieve breuk is tussen Berlijn en Ankara is Duitsland met het nieuwe beleid ten aanzien van Turkije een gidsland voor de EU geworden. Veel te lang heeft de EU Erdogan z’n gang laten gaan, waardoor de rechtsstaat in Turkije steeds verder werd uitgehold. Het is tijd dat Brussel het Duitse voorbeeld volgt en een streept trekt. Dat betekent ook dat Turkije duidelijk gemaakt wordt dat toetreding tot de EU er nooit in kan zitten als het land zijn beleid niet wijzigt. Dat Turkije een NAVO-partner is, maakt het land niet immuun voor maatregelen. Integendeel. Zeker leden van deze verdragsorganisatie hebben basale rechten en vrijheden te garanderen.