Column: Een Bijbel in begrijpelijke taal
Over ruim drie maanden is het 500 jaar geleden dat Luther zijn stellingen op een kerkdeur spijkerde. Je kunt de Reformatie van veel kanten belichten. Een daarvan is het bekende sola Scriptura: niet de traditie, alleen de Schrift heeft zeggingskracht. Daarom moet iedereen deze kunnen lezen.
Daarom werd de Bijbel vertaald in de landstalen. Luther ging ervoor naar de markt, om woorden te vinden die aansloten bij de volkstaal. Het werd een van de mooiste vruchten van de Reformatie: een Bijbel in begrijpelijke taal.
Nog drie maanden te gaan voor de echte herdenking plaatsvindt. Beter is het die herdenking op te schorten en eerst aan het werk te gaan. Herbezinnen en vervolgens hertalen zijn nu belangrijker dan herdenken.
De Statenvertaling is de meest zuivere vertaling in het Nederlands, zo lees ik in het RD van 16 juni. Jawel, dat geloof ik graag. Ik heb haar zeer lief, ben ermee opgegroeid, ken grote stukken uit mijn hoofd, ben er vaak door getroost. In veel gevallen begrijp ik redelijk goed wat er staat. Als dat niet het geval is, ben ik in staat om in de (mooie!) kanttekeningen of in een Bijbelverklaring te zoeken naar de juiste uitleg. Dat geldt echter niet voor iedereen.
De Statenvertaling bevat immers veel verouderde woorden en niet meer gebruikte zinsconstructies. Woorden en zinsconstructies die het, juist voor jongeren, lastig maken om te begrijpen wat er staat. Als je jongeren vraagt voor te lezen uit de Bijbel, hoor je meteen dat velen de tekst niet kunnen volgen. De Bijbeltaal is voor hen onbegrijpelijk geworden.
Natuurlijk, de Bijbel is geen eenvoudig boek. Zeker, de Heilige Geest is nodig om te verstaan wat God in Zijn Woord tot ons te zeggen heeft. Dat betekent echter niet dat wij extra barrières moeten opwerpen. Dan zijn we terug bij 500 jaar geleden: de tijd dat de Bijbel voorgelezen werd in het Latijn.
Er staan veel verouderde woorden en niet meer gebruikte zinsconstructies in de Statenvertaling. Zo veel, dat de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS) besloten heeft deze niet te vervangen. Het effect op de Statenvertaling zou te groot zijn.
Ik vind zo’n beslissing en motivatie nogal bezwaarlijk. Juist omdat het er zo veel zijn, is des te meer haast geboden. Taal ontwikkelt immers door. De kloof tussen Bijbeltaal en gewone taal wordt steeds breder en straks onoverbrugbaar. Daarom moet de impasse waarin we ons bevinden doorbroken worden. Om te voorkomen dat jonge mensen vervreemden van het Woord. Ik heb niet de mogelijkheid om dit grote probleem zelf op te lossen. Daarom leg ik het in andere handen.
In de handen van de GBS. Ik wil de stichting vragen om zich opnieuw te bezinnen. Op het verschil tussen de geïnspireerde Schrift en de mensentaal waarin deze tot ons komt. Op de impact van de vertaaldiscussie op jongeren en hun geloofsbeleving. Als de zaligheid van jongeren en daarmee de eer van God u aan het hart gaan –en dat geloof ik– probeer er dan nog eens onbevangen naar te kijken en kom tot een heroverweging van uw beslissing.
In de handen van de gezamenlijk kerkbesturen in de achterban. Een vertaling is toch een kerkelijke aangelegenheid, en geen zaak van een stichting? U laat het toch niet gebeuren dat, als gevolg van kerkelijke verdeeldheid, ons de Schrift wordt ontnomen? Als het Woord u lief is –en dat geloof ik vast– bent u zeker in staat over uw eigen schaduw te springen en samenwerking te zoeken in het belang van de gezindte.
In de handen van de Stichting Herziene Statenvertaling (HSV). Als u uw zuivere bedoelingen wilt onderstrepen –en dat geloof ik– geeft u anderen van harte de gelegenheid hun punt te maken, juist daar waar zij menen dat de HSV de Bijbellezer niet op het juiste spoor zet. Dan bent u zelfs bereid af te zien van de term ”HSV”, als die geste kan leiden tot een door de gezamenlijke kerken gedragen voortzetting van de oude vertaling.
Ten slotte leg ik het in de handen van de Heere, met de vurige bede dat Hij Zijn Woord bewaren en niet van ons wegnemen zal.
Reageren? welbeschouwd@refdag.nl
