Dat levert een gezellige foto op van een participatiesamenleving waarin iedereen zijn en haar bijdrage levert. Toch staan er krassen op die fraaie prent. Want niet iedereen kan meedoen.

Voor veel oudere werklozen is het bijvoorbeeld een taai gevecht om weer aan de bak te komen. Stel, je bent 45 en zonder werk en je moet door tot je 67ste, hoe doe je dat dan? Ervaringsdeskundigen weten als geen ander dat de werkelijkheid weerbarstig is. De vele sollicitaties en de weinige sollicitatiegesprekken, waarbij de kans klein is dat je daadwerkelijk wordt aangenomen. Of stel dat je 24 bent en je hebt een dijk van een opleiding achter de rug maar je kunt geen baan vinden die aansluit op je studie. Of stel dat je een beperking hebt en je wilt zo graag aan de slag, wie neemt het dan voor jou op?

Niet iedereen kan dus meedoen in onze participatiemaatschappij. Maar werkenden met een vast arbeidscontract hebben nog altijd veel voordelen. Zij hebben toegang tot hypotheek, scholing en pensioen. Maar voor mensen met een flexibel arbeidscontract blijven heel veel deuren hermetisch gesloten.

Dat is niet bepaald rechtvaardig. Het mag niet zo zijn dat er op de Nederlandse arbeidsmarkt een kloof ontstaat tussen werknemers met een vast contract en werknemers die op flexibele basis werken. Kies je zelf voor flexwerken, dan is dat een eigen keus. Maar voor velen is die keuze er niet, die zijn al blij als hun contract wordt verlengd.

Volgens mij maakt het de arbeidsmarkt beter en eerlijker als werkenden met een vast contract en flexwerkers gelijk behandeld worden. In Mattheüs 20 geeft de Heere Jezus het voorbeeld van de eigenaar van de wijngaard. Die zegt aan het einde van de dag tegen de mannen die daar de hele dag al op een werkgever hebben staan wachten: Ga aan de slag in mijn wijngaard en doe mee. Hij geeft ze hetzelfde loon als de arbeiders met wie hij al in de ochtend een afspraak heeft gemaakt.

Precies zo zou ook onze arbeidsmarkt moeten worden ingericht, met de nadruk op eerlijkheid. Dat betekent dat er gelijke voorwaarden gelden voor gelijk werk en dat er geen grote verschillen zijn tussen werkenden met een vast contract en met een flexibel contract.

Onlangs werd bij de Sociaal Economische Raad een nieuw standaardwerk gepresenteerd: Dertig vragen en antwoorden over flexibel werk. De uitgave is bedoeld om het gesprek over flexibel werken te stroomlijnen. Tijdens de presentatie ervan lag de nadruk op de stelling dat we moeten strijden om verworvenheden vast te houden en flexibel werken met kracht terug moeten dringen. „De flexibele schil, ach, die gooi je toch weg”, hoorde ik. Alsof de flexwerker de schil van een stuk fruit is. Toch zitten bij de schil doorgaans de meeste vitaminen. Is het dan verstandig om die, vertaald naar de arbeidsmarkt, weg te gooien?

Werken aan een gezonde arbeidsmarkt kan niet zonder een vitale flexibele schil. Die mag je niet laten verschralen maar moet je juist koesteren en stimuleren. Juist de inzet van flexibele arbeidskrachten verrijkt een organisatie. Mijn boodschap voor de werkgevers luidt dan ook: investeer in de flexwerker. Geef hem of haar bijvoorbeeld een cursus. Dat komt het bedrijf of de organisatie vroeg of laat ten goede. Investeer dus niet alleen in werknemers met dat vaste contract, maar behandel ook de flexwerker als jezelf.

De auteur is bestuurder bij de christelijke vakorganisatie CGMV. Reageren? sociaal@refdag.nl