DEN HAAG (ANP) – Het openbaar vervoer heeft donderdag vrijwel plat gelegen, maar de staking heeft niet of nauwelijks tot problemen geleid. De mensen waren goed voorbereid en hadden hun maatregelen genomen. De ochtendspits begon donderdag wat vroeger dan anders en was iets drukker, maar de avondspits vertoonde volgens de ANWB het normale beeld. Volgens FNV Bondgenoten hebben naar schatting 15.000 werknemers in het streekvervoer en bij de spoorwegen gestaakt uit protest tegen de plannen van het kabinet voor VUT en prepensioen. Dat betekent dat ongeveer driekwart van de mensen die dienst hadden aan de actie hebben meegedaan.

Ook Connexxion, de grootste streekvervoerder, komt tot dat percentage stakers. Op een normale werkdag heeft Connexxion ongeveer vierduizend werknemers op de bus zitten. Donderdag staakten er drieduizend, aldus het bedrijf.

Voorzitter H. Van der Kolk van FNV Bondgenoten sprak op een stakingsbijeenkomst in Rotterdam van de meest succesvolle actie tegen het sociale beleid van het kabinet tot nu toe. Als je het openbaar vervoer stillegt, krijg je een hoop kritiek over je heen, zo zei hij. „Maar beter 24 uur last, dan een leven lang.”

FNV–voorzitter L. de Waal was zeer te spreken over de samenwerking tussen zijn vakcentrale, het CNV en de bond voor rijdend personeel VVCM. Het is de erste keer dat de drie bonden gezamenlijk het openbaar vervoer stilleggen. Volgens de vakbonden is het de eerste keer in Nederland dat het openbaar vervoer op deze grote schaal stilligt.

Met de overlast viel het mee. Veel mensen hebben donderdag en vrijdag een vrije dag genomen voor een verlengde herfstvakantie die maandag begint, meende een woordvoerder van het Korps Landelijke Politiediensten. Het verkeer was wel wat drukker, maar er hebben zich niet meer ongevallen voorgedaan.

Reizigers op Schiphol werden wel de dupe. Buitenlanders die donderdag arriveerden, waren onaangenaam verrast en moesten alternatief vervoer zien te regelen om hun reis voort te zetten. Toeristen en zakenreizigers die donderdag vanaf Schiphol vertrokken, waren met de auto of de taxi gekomen. Sommigen waren al woensdagavond naar het vliegveld gegaan.

Ook de Studie Beurs in Utrecht merkte de gevolgen. De organisatie van deze grote informatiebijeenkomst voor scholieren en studenten had donderdag op 40.000 bezoekers gerekend. Het werden er „in het gunstigste geval de helft”, aldus een woordvoerder. De beurs is ook vrijdag nog.

Met de staking beet het openbaar vervoer het spits af in een hele reeks actie– en protestdagen die de vakcentrales FNV, CNV en MHP hebben afgekondigd tegen het kabinetsbeleid. De regering wil de fiscale aftrek voor vut en prepensioen schrappen om mensen ertoe aan te zetten langer te blijven werken.

De vakbonden stoppen pas met actievoeren als het kabinet afziet van de „rotplannen”, aldus De Waal. Er is volgens hem „nog geen enkel reëel contact” geweest met het kabinet. „Zij hebben alleen de staatsecretaris van Defensie op ons afgestuurd om aan ons te snuffelen. Het kabinet is vervolgens gaan vergaderen over hoe wij ruiken. Nou wij ruiken heel lekker.”

Staatsecretaris Van der Knaap heeft de afgelopen dagen gesproken met bestuurders van de vakcentrales en werkgeversorganisaties. Vice–premier Zalm heeft de Tweede Kamer donderdag laten weten dat Van der Knaap zijn contacten met sociale partners nog niet heeft afgerond.

Voor de vervoerders betekent de actie in het openbaar vervoer een forse schadepost. Veel bedrijven hebben eerder deze week laten weten dat zij een schadeclaim tegen de bonden willen indienen. Ook de winkels op de stations hadden donderdag een strop. De stations waren uitgestorven. Bruna besloot de 16 stationswinkels om 11.00 uur te sluiten wegens gebrek aan klanten.