De organisatie voerde voor de negende keer grootschalig onderzoek uit naar het welbevinden van mantelzorgers van mensen met dementie, en voor de tweede keer vulden ook ruim duizend mensen uit de doelgroep zelf de vragenlijst van deze Dementiemonitor in. Daaruit blijkt dat een op de drie alleenstaanden met dementie zich vergeten voelt door de samenleving. Ze zijn veel vaker eenzaam dan mensen met dementie die met iemand anders in één huis wonen.

Alzheimer Nederland vraagt daarom opnieuw aandacht voor het initiatief dat het in 2016 samen met het ministerie van Volksgezondheid en Welzijn startte: Samen dementievriendelijk. Naar elkaar omkijken, is de belangrijkste boodschap volgens woordvoerster Henriëtte Brons. „Het is belangrijk dat mensen weten wie er in hun wijk woont, hoe ze dementie kunnen herkennen en hoe ze erop kunnen reageren: geduldig zijn en vragen of je kunt helpen. Mensen die last krijgen van dementie, trekken zich soms terug. Als ze er open over zouden zijn, zou dat voor meer begrip zorgen. En andersom: als de buurt begrip toont, kruipt iemand met dementie niet in zijn schulp. Wij vinden het belangrijk dat iedereen mee kan blijven doen. Is er een buurtactiviteit, vraag mensen met dementie dan ook te komen. Kijk naar wat er nog wél kan.”

Omwonenden kunnen zich afvragen of het nog wel veilig is dat iemand zelfstandig woont. „Ook iemand met dementie heeft echter vrijheid en regie over zijn eigen leven”, zegt Brons. „Het leven is nu eenmaal niet zonder risico’s. We letten soms meer op de veiligheid dan op de vraag of iemand nog gelukkig is. Natuurlijk kan er een stadium komen dat zelfstandig wonen niet langer verantwoord is.”

Meedenken

Alzheimer Nederland pleit voor ontmoetingsplekken in elke buurt waar mensen naartoe kunnen. „Dat kan een buurthuis zijn, of een bibliotheek. Laat de plaatselijke overheid voor financiering zorgen. Ook de toegankelijkheid van de openbare ruimte is een aandachtspunt. Houd eens een wijkschouw samen met de mensen om wie het gaat, dan zie je waar zij tegenaan lopen. Bijvoorbeeld dat de bewegwijzering moet worden verbeterd of dat het onderscheid tussen de stoep en de straat niet overal duidelijk is. Het is van belang dat mensen met dementie op een veilige manier naar buiten kunnen om een boodschap te doen of hun hondje uit te laten. Daardoor kunnen ze zelfstandig blijven en kan intensieve zorg worden uitgesteld.”

Alzheimer Nederland brengt bij mensen onder de aandacht dat ze recht hebben op een casemanager. „De huisarts wijst die toe. Alleenwonenden blijken echter minder vaak een casemanager te hebben dan samenwonenden. Misschien is het nog onbekend hoe zo’n professional meedenkt over de vraag welke ondersteuning nodig is. Huisartsen kunnen het nadrukkelijker onder de aandacht brengen. Het is jammer als een casemanager pas wordt ingeschakeld als er een crisis is.”

Vaak ontstaat in eerste instantie behoefte aan enige huishoudelijke hulp, zegt Brons. Ook de administratie kan lastig worden. „Daarbij bieden bibliotheken de helpende hand.”

Training

De organisatie noemt dementie „volksziekte nummer 1”. Nederland telt naar schatting 310.000 mensen met dementie. Naar verwachting stijgt dat aantal de komende 15 jaar naar meer dan een half miljoen, van wie de meesten thuis wonen.

Momenteel wonen zo’n 100.000 mensen met dementie alleen. „Een groep die snel groeit door de vergrijzing en het toenemende aantal eenpersoonshuishoudens. Begrip en sociale contacten zijn juist voor deze groep extra belangrijk om het thuis beter vol te houden en intensieve zorg uit te kunnen stellen.”

Daar mankeert het echter nogal eens aan, volgens het onderzoek dat dinsdag werd gepresenteerd. Van de thuiswonende mensen met dementie geven alleenwonenden de kwaliteit van hun sociale leven het laagste cijfer (gemiddeld 6,5). Ze voelen zich minder vaak begrepen en gesteund dan samenwonenden met dementie.

Voor 35 procent van de dementerende alleenwonenden geldt dat ze niet elke week iemand ontmoeten. Ze maken minder gebruik van dagactiviteiten dan mensen die samenwonen, terwijl dagactiviteiten juist belangrijk zijn om onder de mensen te blijven en het brein te prikkelen.

De website samendementievriendelijk.nl heeft inmiddels 2,5 miljoen bezoekers getrokken. Al honderdduizenden mensen volgden een gratis online training die op de website wordt aangeboden. „Mensen willen wel helpen, maar weten vaak niet hoe ze moeten reageren op iemand met dementie”, zegt Brons. „Het is echter belangrijk dat we een zorgzame samenleving zijn.”

samendementievriendelijk.nl