Niet voor niets hield Obama zijn speech in Chicago. Zijn thuisstad, waar hij als advocaat succesvol was en in 2004 in de Amerikaanse Senaat werd gekozen. Daar legde hij de basis voor de gang naar het Witte Huis, waar hij in 2008 zijn intrek nam.

Geloof in de mensheid hersteld. Dat veronderstelt dat er bij Obama vóór zijn aantreden als president een gebrek aan vertrouwen in de mensheid bestond. Dat is in tegenspraak met zijn verkiezingscampagne van acht jaar geleden. ”Yes, we can”, was de gevleugelde uitdrukking tijdens zijn speeches. Dat getuigde toch niet bepaald van onzekerheid. Wat dat betreft was die opmerking tijdens zijn toespraak dinsdag dan ook een beetje een dooddoener.

En dan vertrouwen in de toekomst. Ja, onder het bewind van Obama werd de economische crisis bezworen. Topterrorist Osama bin Laden werd opgespoord en gedood. De relatie met Cuba werd hersteld. Er kwam verplichte ziektekostenverzekering voor alle Amerikanen. En de Verenigde Staten trokken zich goeddeels terug uit Irak en Afghanistan. Dat zijn stuk voor stuk wapenfeiten op het lijstje van Obama. Waarbij vóór alles geldt dat ze niet in eigen kracht zijn volbracht – ook niet als je op papier de machtigste man ter wereld bent.

En is met al die prestaties het vertrouwen in de toekomst hersteld, zowel voor de Amerikaanse bevolking als voor de wereld als geheel? Tijdens een groot deel van de ambtsperiode van Obama woedde er een bloedige oorlog in Syrië. Inmiddels hebben de Amerikanen de regie over de toekomst van het Arabische land volledig aan de Russen overgelaten.

Over de Russen gesproken. Washington moest werkeloos toezien hoe Moskou de Krim inpikte en zich stevig mengde in het conflict in het oosten van Oekraïne. De vraag is of dat vertrouwen voor de toekomst biedt.

En al helemaal niet als Donald Trump op 20 januari het Witte Huis betrekt. Zijn onvoorspelbaarheid en voornemens voor een isolationistisch buitenlands beleid nopen nu niet direct tot een algemeen euforisch gevoel dat het vertrouwen in de toekomst is hersteld. Integendeel.

Op een aantal terreinen is –althans voor Obama– het vertrouwen in de toekomst overigens terecht. Maar tegelijkertijd ook dubieus. De vertrekkende president zal niet zo snel bang hoeven te zijn dat het homohuwelijk in de Verenigde Staten zal worden teruggedraaid. Hij zal zich ook geen zorgen hoeven te maken dat militairen in het leger niet meer voor hun seksuele geaardheid mogen uitkomen.

Vertrouwen in de mensheid en de toekomst hersteld. Een enigszins misplaatste balans van acht jaar presidentschap van Barack Obama. Maar goed, het waren per slot van rekening zijn eigen woorden.