Max Havelaar in stripversie om niet in de vergetelheid te raken
Het boek Max Havelaar van Multatuli (Eduard Douwes Dekker) belandt deze maand in de boekwinkels als stripverhaal. De makers besloten tot de strip, omdat ze vreesden dat het voor onze literatuur en historie zo belangrijke werk een beetje in de vergetelheid zou raken. Het is 160 jaar oud en leest door het taalgebruik van destijds voor met name jongeren niet meer zo gemakkelijk weg. „En mensen willen nou eenmaal graag plaatjes”, aldus Jos van Waterschoot, die het scenario schreef waarbij Eric Heuvel de tekeningen maakte.
De roman gaat over een man die strijdt tegen kwalijke praktijken van plaatselijke bestuurders in het toenmalige Nederlands-Indië en geldt als één van de gewichtigste boeken ooit door een Nederlander geschreven. Eduard Douwes Dekker was zelf ambtenaar in Nederlands-Indië. Eigenlijk is hij Max Havelaar. De stripfiguur Max is volgens Van Waterschoot dan ook een „gepimpte versie” van de foto’s die we nog van de auteur hebben. „Op die foto’s is hij jaren ouder, die wallen had hij in Indië vast nog niet.”
Van Waterschoot erkent volmondig dat het ‘verstrippen’ van een dergelijk boek altijd linke soep is. „Veel mensen kennen het en zijn misschien tegen een graphic novel.” Intussen is Elsbeth Etty, voorzitter van het Multatuli Genootschap, echter prima te spreken: „Werkelijk fantastisch”, noemt ze het op de omslag.
Meer beroemde romans zijn de laatste jaren in stripvorm verschenen en dat heeft grote voordelen, vindt Van Waterschoot, die eerder conservator was van het Multatuli Huis en nu van het Allard Pierson, de erfgoedorganisatie van de Universiteit van Amsterdam. „Een strip kan een opstapje zijn om het originele boek uiteindelijk ook te gaan lezen, als je meer leeservaring hebt. Ik vond de Max Havelaar zelf ook verschrikkelijk, toen ik het moest lezen als scholier. Bij zo’n boek heb je extra prikkeling nodig, een leuke leraar bijvoorbeeld. Of plaatjes inderdaad.”
Max Havelaar verdient nog volop aandacht, vindt Van Waterschoot. „Het is actueel, het is eigenlijk ook Black Lives Matter, het gaat over slavernij, over ontwikkelingslanden, over eerlijke handel en noem maar op.” Het was dan ook „met pijn in het hart” dat hij zoveel onderdelen uit het meer dan 300 pagina’s tellende boek moest schrappen. Want ook al leenden ze zich bij uitstek voor een stripvariant, ze pasten er gewoon niet allemaal in.
Het stripboek is een soort sluitstuk voor het Multatuli-jaar, dat werd uitgeroepen omdat het nu 200 jaar geleden is dat Eduard Douwes Dekker werd geboren. Zijn Max Havelaar werd in 1976 ook al verfilmd, door Fons Rademakers, met Peter Faber in de hoofdrol.