Spuisluizen worden ook wel keersluizen genoemd, omdat ze bedoeld zijn om binnenwater te spuien en buitenwater te keren. De ontwerpfout komt door het ontbreken van gegevens over waterstanden en golfhoogtes. „Die zijn van belang om een spuisluizencomplex te bouwen dat tegen een stootje kan”, legt woordvoerder Mark van Toor van Rijkswaterstaat uit. „Deze voorwaarden bleken dus niet compleet te zijn.” Het is niet duidelijk hoe het kan dat die gegevens ontbraken.

Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat maakte deze zomer al bekend dat er fouten waren gemaakt. Woensdag werd bekend dat dit drie jaar vertraging tot gevolg heeft. Dat betekent dat het wegverkeer ook drie jaar langer rekening moet houden met mogelijk aangepaste snelheidslimieten en/of gesloten rijbanen.

Overlast

„Waar gebouwd wordt, is natuurlijk altijd wel overlast”, zegt Van Toor. Wegverkeer hoeft volgens hem niet te vrezen voor een volledige afsluiting van de dijk. „De bereikbaarheid via de Afsluitdijk is een van de voorwaarden van dit project.”

Wat de vertraging betekent voor de scheepvaart, kon Van Toor niet zeggen. „In principe hoeven schepen niet door de spuisluizen heen. Maar het project zit in elkaar als een soort tandwielconstructie. Stel je het ene uit, dan heeft dat ook gevolgen voor het andere.”

Minister Van Nieuwenhuizen liet in de Kamerbrief weten dat een aantal de deelprojecten, zoals de versterking van het dijklichaam en de bouw van twee gemalen, wel in 2022 of 2023 gereed zullen zijn. Woensdag is er in de Tweede Kamer een algemeen overleg over water, waarin de renovatie van de Afsluitdijk ter sprake komt.

Zolang er nog geen nieuw ontwerp is voor de spuisluizen, kan de minister nog niets zeggen over wat de vertraging gaat kosten. Het project zou in eerste instantie 550 miljoen euro kosten. Hoeveel geld er door de vertraging bij moet, weet Van Nieuwenhuizen op z’n vroegst in het voorjaar van 2021. Ze liet wel weten dat de meerkosten uit het Deltafonds moeten komen.

Geruchten

Geruchten dat het om honderden miljoenen extra zou gaan, wijst Van Toor van de hand. „Die bedragen heb ik ook gehoord, maar zijn nergens op gebaseerd. Het is echt nog te vroeg om te zeggen wat erbij moet, zolang er nog geen nieuwe ontwerpen zijn.”

Bij het renovatieproject wordt de Afsluitdijk verhoogd en wordt het infrastructurele werk voorzien van een nieuwe toplaag. Verder komen er extra spuisluizen en gemalen bij, zodat beter geanticipeerd kan worden op weersomstandigheden. Ook nieuw is de vismigratierivier, waar naar verwachting miljoenen trekvissen gebruik van zullen gaan maken.

De VVD stelde inmiddels Kamervragen over de vertraging. Kamerleden Aukje de Vries en Remco Dijkstra willen onder meer weten wat de exacte gevolgen zijn voor het auto- en vrachtverkeer en voor fietsers.

In Fryslân wil de ChristenUnie van gedeputeerde Avine Fokkens weten hoeveel geld de vertraging de provincie kost.

De Afsluitdijk is 32,5 kilometer lang, het waterkerende deel ervan 30 kilometer. De aanleg startte in 1927, de openstelling was in 1933.