Zal Rutte kritiek van Kamer op reisje koning overleven?
Premier Rutte is door het stof gegaan in verband met de kortste vakantie die koning Willem-Alexander en zijn gezin ooit hielden. Gaat de minister-president een debat hierover in de Tweede Kamer overleven?
Grote consternatie vrijdagmiddag en -avond bij de linkse partijen in de Tweede Kamer en op sociale media. De koning en zijn gezin zijn die dag vertrokken naar hun vakantiehuis in Griekenland! Qua besmettingsgevaar voor het coronavirus zou dat kunnen. Maar Rutte had dinsdag Nederlanders juist opgeroepen om niet de randen op te gaan opzoeken van hetgeen mag, maar zo veel mogelijk dicht bij huis te blijven.
De koning zag in de storm van kritiek die oplaaide aanleiding om rechtsomkeert te maken. „We zien de reacties van mensen op berichten in de media. En die zijn heftig, en die raken ons. We willen er geen enkele twijfel over laten bestaan: om het Covid-19-virus eronder te krijgen is het noodzakelijk dat de richtlijnen worden nagevolgd. De discussie naar aanleiding van onze vakantie draagt daar niet aan bij”, zo lieten koning Willem-Alexander en koningin Máxima via de Rijksvoorlichtingsdienst weten. Het gezin reisde met het regeringsvliegtuig heen en kwam met een lijnvlucht terug. Zoveel haast had de familie. Deze kortste vakantie ooit is geen reclame voor het koningshuis.
Kritiek op Rutte
Nu richt de kritiek zich op Rutte. Hij wist van de vakantie en is volgens de Grondwet ministerieel verantwoordelijk voor het doen en laten van de koning.
Zondag stuurde de premier een brief naar de Tweede Kamer. Al in de eerste alinea erkent hij dat hij „een verkeerde inschatting” maakte. Rutte gaat diep door het stof: „Ik heb te laat beseft dat de voorgenomen vakantie niet langer te rijmen was met de oplopende besmettingen en de aangescherpte maatregelen. Dit had mij eerder aanleiding moeten geven tot heroverweging van de voorgenomen vakantie.”
Hiermee is de kous niet af, want de Tweede Kamer heeft ongetwijfeld nog een lange reeks vragen over de kwestie. Waarom heeft de premier de koning niet weerhouden van zijn vakantievoornemens? Holt Rutte het draagvlak voor de coronamaatregelen niet te veel uit? Dat soort vragen.
Aan het eind van het debat moeten de fracties een politiek oordeel vellen. Wat daar uitkomt, valt nu nog niet te zeggen.
Duidelijk is wel dat het niet de eerste misser is van Rutte. In de tien jaar dat hij premier is, moest hij al diverse keren door het stof. Rutte beleefde eerder moeilijke momenten bij aftredende bewindslieden, het al dan niet invoeren van een inkomensafhankelijke zorgpremie, zijn belofte voor 1000 euro lastenverlichting, het handhaven van de hypotheekrenteaftrek en het afschaffen van de dividendbelasting.
Teflon
Rutte laat met de erkenning van zijn inschattingsfout zien dat hij ook maar een mens is met gebreken en tekortkomingen. Aan de andere kant geniet hij in politiek en samenleving veel vertrouwen. Deze affaire zal niet meer zijn dan een schram op het blazoen van de premier.
Toen Rutte van 1988 tot 1991 voorzitter was van de JOVD, bedachten de jonge liberalen al de naam Teflon-Mark voor hun leider, omdat hij vrijwel nooit werd geraakt door affaires. Daar is de afgelopen twintig jaar weinig verandering in gekomen.
