Evert van Vlastuin

Dat is in het kort de boodschap van ”Het opmerkelijke einde van Europa. Immigratie, identiteit en islam” van Douglas Murray. Immigratie is ons lot, zeggen veel Europeanen. Die toestroom valt nu eenmaal niet te stoppen. Maar volgens Murray, een Britse conservatieve publicist, willen veel Europese regeringen die niet eens stoppen.

In de zomer van 2015 kwamen letterlijk honderdduizenden mensen uit het Midden-Oosten richting West-Europa. Bondskanselier Merkel liet een miljoen „vluchtelingen” Duitsland binnen onder het motto: ”Wir schaffen das”.

In die zomer verwelkomden de „goedmensen” de vreemdeling. „Wie daartegen was, was een nazi”, schrijft Murray. De Duitse CDU’er Walter Lübke, die vorig jaar door een rechtse radicaal bij zijn huis werd doodgeschoten, zei tegen partijgenoten dat elke tegenspreker „vrij is Duitsland te verlaten.” Vaarwel open debat.

Vanaf de Vrede van Westfalen in 1648 was de natiestaat de beste garantie voor orde en vrede in de wereld. Maar na de Tweede Wereldoorlog kwam daar een schaduw over. De natiestaat is geen bron van veiligheid meer, maar van nationalisme en agressie. De nieuwe veiligheid ligt in Europese integratie en open grenzen. Landen die de nationale cultuur nieuw leven willen inblazen, zoals Hongarije, gelden als verrader van de moderne Europese gedachte.

Die natiestaat is besmet met de schuld uit het verleden. Trefwoorden daarbij zijn kolonialisme en slavernij. Het collectieve schuldgevoel gaat gepaard met wantrouwen tegen nationale traditie. De bijna eindeloze stroom van schuldbelijden heeft iets religieus.

Dit alles verandert ons werelddeel. De Europese bevolking groeit alleen nog door immigratie; de autochtonen krijgen te weinig kinderen. Die groeiende groep zijn vooral moslims met niet-westerse gewoonten. Dat leidt tot grote problemen. In de oudejaarsnacht van 2015 bleek in Keulen en later in veel andere steden dat het respect voor vrouwen bij islamieten heel anders functioneert dan bij westerlingen. Duizenden vrouwen werden lastiggevallen. Ook homoseksuelen zijn niet veilig voor moslims, zegt Murray, zelf openlijk homoseksueel. En zo wordt „door onszelf en over onszelf de doodstraf voltrokken”, aldus Murray.

Gevoelig

Het thema van Murray is niet alleen belangrijk maar ook zeer gevoelig. De recente demonstraties tegen racisme tonen hoeveel mensen rondlopen met de pijn van miskenning.

Murray spot met de verdediging dat immigranten voor verrijking zorgen. Een paar Turken kunnen al een restaurant starten, zegt Murray, wat zouden die duizend extra daaraan toevoegen? Spreken over verrijking en diversiteit heeft pas zin als je weet waar je zelf voor staat, meent Murray. Maar spreken over de „eigen cultuur” maakt je verdacht. Terwijl de westerse cultuur juist de enige is die diversiteit omhelst.

Vrucht

Steeds verwijst Murray naar de joods-christelijke cultuur. „Niemand in het Westen kan volstrekt niet-christelijk zijn”, zo citeert hij met instemming. Hij ziet de moderne seculiere cultuur als een vrucht van het christendom.

De auteur bekritiseert doorlopend politici die weinig kunnen met de ‘eigen’ cultuur. Hij begrijpt dat niet, terwijl het ergens logisch is. De westerse cultuur is niet gebaseerd op gewoonten en gebruiken, maar op normen en waarden. Die komen uit het joods-christelijke besef dat wij schepselen van God zijn. Wie niet gelooft, maakt zich los van de wortels van de westerse cultuur.

Nergens in zijn boek voert Douglas Murray echter een pleidooi voor bezinning op de christelijke wortels van het Westen. Maar wat zou er worden van de zogeheten protestantse werkethiek als arbeid geen roeping van God meer is? Wat heeft het huwelijk voor waarde als dat geen weerspiegeling meer is van Gods liefde in Christus? En zou er van de zondag iets anders overblijven dan een „prettig weekend”? De oorzaak van de verzwakking van de joods-christelijke cultuur ligt dus niet bij de immigrant maar bij de geseculariseerde westerling. Murray, die zichzelf in interviews presenteert als atheïst, laat dit helemaal liggen.

Een minpunt aan het boek is dat de lezer na het eerste hoofdstuk eigenlijk geen wezenlijk nieuwe informatie meer krijgt. Het is telkens meer van hetzelfde: politici hebben het volk bedrogen door massaal immigranten binnen te laten. Die herhaling geeft het boek iets drijverigs, wat de kritische lezer behoedzaam maakt.

In dat licht past ook dat de Duitse bondskanselier Merkel doorlopend wordt neergezet als de leider die de deuren openzette. Het boek vertelt nergens dat zij al vanaf najaar 2015 werkt aan een ‘Marshallplan’ voor Afrika om immigratie te ontmoedigen. Het lijkt erop dat dat niet past in het verhaal dat Murray wil vertellen.

In deze verteltrant passen ook de opmerkingen dat de media critici van immigratie doodzwijgen of zwartmaken. Maar is dat wel zo? Veel voetnoten van Murray verwijzen naar een krant of een tijdschrift. Media-uitingen zijn blijkbaar prima bouwstenen voor dit boek. Zonder de media zou het publiek de volgende namen ook niet kennen: Frits Bolkestein, Pim Fortuyn, Geert Wilders en de Duitser Thilo Sarrazin. Bij Murrays verhaal past een slachtofferachtige toon, maar de feiten spreken anders.

Te lief

In een nawoord bij de Nederlandse editie vertelt de auteur dat de Engelse versie een bestseller is geworden en dat slechts één persoon feitelijke bezwaren tegen de tekst heeft ingebracht. Het kan niet anders dan dat de andere lezers te lief voor hem zijn geweest.

In de Nederlandse versie zitten trouwens nog andere knulligheden. Zo staat er een paar keer ”Verenigde Naties” waar overduidelijk de ”Verenigde Staten” zijn bedoeld – laat geen Amerikaan het horen! Bovendien wijken de titels boven de hoofdstukken vaak af van wat in de inhoudsopgave staat. Die slordigheid van de uitgever bevestigt de indruk dat de lezer hier niet met een boek te maken heeft maar met een pamflet. Voor de serieuze lezer die echt wil weten hoe het zit met de immigratie, is dat een teleurstelling.

Boekgegevens

Het opmerkelijke einde van Europa. Immigratie, identiteit en islam, Douglas Murray; uitg. De Blauwe Tijger; 239 blz.; € 22,-