Als eerste en enige land heeft Nederland euthanasie de facto uit het Wetboek van Strafrecht verwijderd. Het debat daarover, een jaar geleden afgerond, heeft binnen het kabinet tot een crisis geleid waarbij vergeleken de tijdelijke val als gevolg van de nacht van Wiegel niet meer dan een lastig oponthoud was.

Minister Borst bestond het om na afloop van dat debat in een interview met NRC te verzuchten dat „het volbracht was”, dat zij niets meer had met de christelijke demonstranten die tijdens de behandeling van de wet door de Eerste Kamer een stille tocht rond het Binnenhof hielden, en dat er nu maar eens een discussie moest komen over de pil van Drion. Het rommelde in de Trêveszaal. Kok was furieus, en nam in de Kamer nadrukkelijk afstand van de uitlatingen van het fanatieke omaatje.

Maar de discussie over die zelfmoordpil is op gang gebracht en gaat voort. De Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE), voorgezeten door D66-senator Kohnstamm, stelde een week geleden een ”plan de campagne” op om een proef te beginnen waarbij -nota bene- niet-medici de pil kunnen toedienen aan mensen die levensmoe zijn. Het politieke verweer was zwak. Swildens (PvdA) noemde de actie „zo gek nog niet” en Terpstra (VVD) zei „de deur niet dicht te willen gooien.”

En dan was er de Commissie Gelijke Behandeling (CGB), die bepaalde dat ambtenaren van de burgerlijke stand met gewetensbezwaren tegen het homohuwelijk om die reden niet mogen worden ontslagen. Een andere lobbyclub, de homo-organisatie COC, riep gemeentebesturen direct op zich niets van het oordeel van de CGB aan te trekken.

De gemeente Leeuwarden, die zich van haar trouwambtenaar Nynke Eringa ontdeed, volgde dat advies op en weigert het ontslag in te trekken. In totaal zijn momenteel zo’n 130 (van de ongeveer 500) gemeenten niet bereid ambtenaren met gewetensbezwaren tegen het homohuwelijk te accepteren.

SGP-kamerlid Van der Staaij heeft de regering deze week om een reactie op de uitspraak van de CGB gevraagd. Hij drong er bij staatssecretaris Kalsbeek op aan een brief aan de gemeenten te sturen om zich aan de uitspraak van de CGB te houden. Dat verzoek lag in de rede. Niet alleen Kalsbeek zelf, maar ook haar voorganger Cohen heeft tegenover de Kamer steeds benadrukt dat ambtenaren met gewetensbezwaren tegen het homohuwelijk moesten worden ontzien en dat gemeenten praktische oplossingen moesten bedenken.

Maar toen meldde zich de PvdA’er Rehwinkel aan de interruptiemicrofoon. Die riep partijgenoot Kalsbeek op het oordeel van de CGB te negeren. Voor zittende ambtenaren kan wat de socialisten betreft misschien nog enige coulantie worden opgebracht, maar het is niet de bedoeling dat ook voor nieuw te benoemen ambtenaren een uitzondering wordt gemaakt.

Beide voorvallen laten zien hoe dolgedraaid de Nederlandse samenleving inmiddels is als het gaat om gelijkheid en zelfbeschikking. Het homohuwelijk -begonnen als een lolletje, maar tot een politiek succes geworden dankzij de actieve lobby van homo Dittrich (D66) en lesbi Van der Stoel (VVD)- is wereldwijd gezien een absurditeit. De opinie daarover is zelfs in Den Haag nog maar sinds enkele jaren omgeslagen. En degenen die er zich tegen verzetten, worden nu al buiten de orde van de samenleving geplaatst omdat ze zouden discrimineren. Wat niet het geval is, omdat hun gewetensbezwaren het inmiddels verkregen recht van homo’s om te trouwen nergens belemmeren.

De ontzuiling en acht jaar ideologieloos paars hebben laten zien dat de gapende leegte in de samenleving is gevuld door de intolerantie van een liberale en seculiere meerderheidscultuur, die er in toenemende mate toe geneigd is haar ’waarden en normen’ aan minderheden op te leggen. Minderheden die er een andere mening op na houden, worden als vanzelf bestempeld als intolerant, in het debat genegeerd en in de praktijk gemarginaliseerd.

Die ’waarden en normen’ zijn weer het resultaat van een culturele omslag die zich in Europa schoksgewijs vanaf circa 1800 heeft voltrokken en haar eindpunt dreigt te gaan bereiken. Er wordt nu een cultuur dominant waarin het denken vanuit een voorgegeven morele orde en de daaruit voortvloeiende plichten is ingewisseld door grenzeloos subjectivisme: mensen zijn de scheppers van hun eigen moraal geworden, en de plicht andersdenkenden te verdragen is omgeslagen in de eis dat anderen mijn subjectieve rechten koste wat kost eerbiedigen. En de plicht om zwakken en zieken te verzorgen wordt verruild voor het recht van mensen die het leven zat zijn, om een zelfmoordpilletje aangereikt te krijgen. Een harteloze samenleving, overschaduwd door de grijns van de duivel.