Een goede 7, dat is het cijfer dat burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom zou geven aan de CoronaMelder, die zaterdag in heel Nederland wordt ingevoerd. Een ruime voldoende, maar wel een voldoende „onder voorbehoud, want de app moet wel gaan helpen. Als hij geen effect heeft, keldert het cijfer”, aldus een woordvoerder.

De CoronaMelder moet mensen waarschuwen als ze onlangs dicht bij iemand zijn geweest bij wie het coronavirus is vastgesteld. Ze kunnen zich dan laten testen voor ze nietsvermoedend anderen besmetten, is de gedachte. Bits of Freedom heeft samen met Amnesty International, Platform Burgerrechten en Waag de app onder de loep genomen. De app zelf zit goed in elkaar „met veel aandacht voor privacy en gebruikersgemak”, concluderen de organisaties. Ze zijn ook erg te spreken over de manier waarop de CoronaMelder tot stand is gekomen. Dat proces was in hun ogen „ongekend open en transparant”.

Waar het aan schort, zijn de randvoorwaarden. Waarschuwen heeft weinig zin als mensen zich niet meteen kunnen laten testen, zegt Bits of Freedom. „Niet iedereen kan in quarantaine gaan en vanuit huis werken. In feite zegt een app dan tegen je: veel plezier, zoek maar iemand die boodschappen voor je kan doen en kijk maar hoe je je geld verdient. Dat is best wel ingrijpend. Je laat mensen bungelen, het is schijnveiligheid.” Als het aan de vier organisaties had gelegen, had Nederland langer gewacht met het invoeren van de app, tot de testcapaciteit op orde was.

De vier burgerrechtenorganisaties benadrukken ook dat een app geen wondermiddel is. Een CoronaMelder kan niets oplossen als mensen zich niet aan de coronaregels houden. „Een app kan een onderdeel van de oplossing zijn. Maar de gedachte is nu dat technologie problemen kan oplossen, zonder na te denken wat het probleem is. Eerst was het idee van een app er en toen is bedacht wat hij moest doen. We weten dat 55 procent van de mensen met ernstige klachten en een waarschuwing toch de deur uitgaat. Mensen blijven niet voldoende in quarantaine. Is een app dan de oplossing?”

Daarnaast zit het de organisaties niet lekker dat de CoronaMelder afhankelijk is van Apple en Google. Die twee bedrijven beheren de besturingssystemen waarop vrijwel elke mobiele telefoon in de wereld draait. Apple bouwt iOS voor de iPhones, Google maakt Android. „Ze hebben een tijd geleden een stukje code op onze telefoons geïmplementeerd dat de app mogelijk maakt. Die code is niet volledig openbaar, we weten niet wat daar gebeurt. Apple en Google kunnen op een gegeven moment bepalen: nu is het genoeg geweest, we zetten hem uit. Daar hebben we geen controle over, Nederland moest tekenen bij het kruisje. Het is jammer dat we de lat voor onszelf niet hoger hebben gelegd dan Apple en Google.”