De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit startte eind 2017 een reeks onderzoeken. Fysieke inspecties van boerenbedrijven leidden tot 140 dossiers. Ongeveer 125 bedrijven hadden zo’n 3000 koeien te veel. In sommige gevallen werd vermoedelijk niet met opzet gefraudeerd, maar was er sprake van slordigheid of onmacht, aldus het OM. Registratie bleek moeilijk op orde te houden, mede door de complexe, veranderende regelgeving.

Bij ongeveer de helft van de bedrijven is volgens justitie wel sprake van opzet. De boetes zijn opgelegd na hoorzittingen. Circa vijf zaken zijn - al dan niet voorwaardelijk - geseponeerd.

Melkveehouders moeten al hun runderen registreren in een Identificatie- en Registratiesysteem (I&R). In 2017 waren er volgens de I&R-cijfers veel vaker twee- en meerlingen geboren bij koeien dan normaal. Door met de geboortecijfers te knoeien is het voor boeren makkelijker om aan de regels voor fosfaatuitstoot te voldoen, zonder daarvoor runderen te hoeven wegdoen.

LTO Nederland uit in een reactie op de OM-cijfers haar ongenoegen over het beeld dat begin 2018 is neergezet over fraude in de melkveehouderij. „Het heeft de sector onnodig beschadigd.” Volgens de overheid, zegt LTO, ging het toen om duizenden gevallen, waarvan er nu „amper honderd” zijn overgebleven.

„Na ruim 2,5 jaar staat minder dan 2 procent van de verdenkingen van fraude met de kalveradministratie nog maar overeind”, aldus Wil Meulenbroeks, voorzitter van de vakgroep Melkveehouderij van LTO Nederland. „Al snel na de eerste berichtgeving bleek het onterecht dat de gehele sector in een kwaad daglicht werd gesteld. Boeren die niet alleen met passie voor hun koeien zorgen maar ook de verregaande administratieve verplichtingen naar eer en geweten volgen zijn de dupe geweest van deze foutieve beeldvorming. Minister Schouten heeft daar terecht haar excuses voor aangeboden, maar het is belangrijk dat de les voor de toekomst wordt onthouden. De overheid moet éérst gedegen onderzoek doen en de feiten op orde hebben, in plaats van op basis van vermoedens een hele sector onterecht te brandmerken als frauduleus.”