Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in een kritische notitie, die het maandag met de Tweede Kamer zal bespreken in een hoorzitting over de regeringsplannen.

Coalitiepartijen CDA, VVD en D66 hebben tot nog toe gezegd de VUT- en prepensioenplannen te omarmen. Gezien de vergrijzing van Nederland vindt het CPB de voorgestelde kabinetsmaatregelen op het gebied van VUT, prepensioen en levensloopregelingen geen „onverstandig beleid.”

Volgens het CPB zijn er sinds 1997 echter geen nieuwe inzichten over de vergrijzing. Vanaf dat jaar worden vervroegde pensioneringsregelingen omgebouwd van een omslag- naar een kapitaaldekkingsstelsel. Het stelsel waarin werkenden via premies de uitkeringen van ouderen betalen, verandert geleidelijk in een systeem waarin elk zijn eigen uitkeringsrechten opbouwt. Het kabinet zet daar extra vaart achter door de VUT, plus prepensioenregelingen die op omslagbasis worden gefinancierd, per 2006 dubbel te belasten. Het CPB noemt dit een „paardenmiddel.”

De kritiek spitst zich toe op de afschaffing van fiscale voordelen van VUT en prepensioen. Effect hiervan hangt volgens het CPB goeddeels af van de medewerking van de sociale partners, die juist nu te hoop lopen tegen het ingezette kabinetsbeleid. De onderzoekers verwachten daarom dat de bestaande regelingen „versleept” zullen worden zodat ze alsnog voordeliger zijn, belastingtechnisch gezien. De onzekerheid over wat er met hun opgebouwde rechten gaat gebeuren, kan oudere werknemers ertoe brengen nu zo snel mogelijk de arbeidsmarkt te verlaten, vrezen de CPB-onderzoekers.

Verder zal de levensloopspaarregeling volgens het CPB amper worden gebruikt om er tussentijds even tussenuit te gaan om bijvoorbeeld voor een zieke partner te zorgen. Het plan biedt „nauwelijks financieel voordeel” als dit verlof korter duurt dan een jaar en zal daarom vooral gebruikt worden om eerder te stoppen met werken.

Politiek ligt de kritische notitie van het CPB buitengewoon gevoelig. Afschaffing van het belastingvoordeel op VUT en prepensioen is een van de pijlers van het kabinetsbeleid om de arbeidsdeelname van ouderen te verhogen. Tegelijkertijd richten de acties van de bonden en de oppositiepartijen zich juist op deze maatregelen.

Zolang de afschaffing van de fiscale stimulans voor VUT en prepensioen nog niet door het parlement is, zullen stakingsacties aanhouden. De vakcentrales FNV, CNV en MHP hebben gisteren een reeks van werkonderbrekingen en stakingen aangekondigd. Volgende week donderdag beginnen de estafetteacties met een staking bij de spoorwegen en het streekvervoer.