Als het aan het gemeentebestuur van Tytsjerksteradiel had gelegen, was aan de westkant van Bergum een woonwijk verrezen van 150 huizen. Vorig jaar stak de gemeenteraad daar een stokje voor. Sindsdien is de vraag wat er dán met het gebied moet gebeuren.

Twee jaar geleden kwamen tegenstanders samen om tegen de bouwplannen te protesteren. „Die eerste slag hebben we gewonnen”, zegt ecoloog Theo Claassen van initiatiefgroep De Warren Natuurlijk Groen. „Nu willen we verder met nieuwe plannen.”

De groep is een verzameling betrokken inwoners uit de buurt, bestaande uit onder meer boeren en natuurliefhebbers. Volgens de initiatiefnemers kan hun plan rekenen op brede steun onder de plaatselijke bevolking.

De Warren is nu voornamelijk een landbouwgebied. Het ligt op de overgang van zand- naar veengrond en ten noorden van het water Wide Ie, waarvan de oevers een EHS-verbindingszone vormen. „Coulisselandschap, veenweide en open water: de volgens Tytsjerksteradiel belangrijkste landschapselementen van deze gemeente komen hier allemaal samen”, aldus Claassen.

Donker

’s Nachts is het hier nog echt donker. De velden hebben hun natuurlijke hoogten en laagten behouden, zonder geëgaliseerd te worden. „Dat zijn eigenschappen die we willen koesteren”, zegt Elma van Lier uit Bergum.

Ze richt zich vooral op de oostkant van het plangebied. Daar zou straks een vorm van gemeenschapslandbouw kunnen plaatsvinden. „Bijvoorbeeld via de coöperatie Herenboeren”, legt Claassen uit. „Een boer of tuinder kweekt er groente en die heeft abonnees die groentepakketten afnemen.” Er zouden zich al twee geïnteresseerde Herenboeren hebben gemeld.

Een veldschuur zou als ontmoetingscentrum dienen waar ook lokale producten, waaronder oogst van De Warren, verkocht kunnen worden. „We willen kleinschalige en korte lijnen tussen producent en consument, tussen boer en burger”, aldus Van Lier. „Ook willen we de Voedselbank en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bij het project betrekken”, vult Simon Meinema uit het nabijgelegen Suawoude aan.

Ook vier boeren uit De Warren en directe omgeving zijn bij het plan betrokken. „We zien toekomst in een minder intensief gebruik van de grond”, zegt melkveehouder Eelco Geerligs. Hij produceert nu nog ‘gangbare melk’, maar ziet het wel zitten om te werken met kruidenrijk grasland, bredere sloten, wat hoger waterpeil en minder bestrijdingsmiddelen. „Mijn zoon wil later de boerderij overnemen. Om in de toekomst te kunnen voorzien, zullen we echter moeten overstappen op natuurinclusief boeren.” Zijn buurman Eddy Westra boert nu al op die manier en wil daar graag mee verder, samen met de drie andere boeren die het plan steunen.

Om het extensievere landgebruik rendabel te maken, hebben de boeren wel wat extra grond nodig. Dat zou kunnen, als ze grond in De Warren kunnen overnemen die nu nog door andere boeren wordt gepacht. „Daar zijn ze misschien niet blij mee”, zegt Meinema.

Pacht

De gemeente heeft De Warren jaren geleden aangekocht en verpacht de grond nu eenjarig. Voor de vier boeren is het belangrijk dat ze de grond straks zouden kunnen kopen, of op z’n minst langjarig pachten. „Anders is er bijna geen zekerheid. Dat is echt nodig om investeringen in natuurinclusieve landbouw te stimuleren”, zegt Westra.

De initiatiefgroep vraagt geen geld van de gemeente. „Dit plan moet een verdienmodel op zich worden. Er zijn echter nog andere subsidiekanalen die we willen gebruiken”, zegt Van Lier. „En we hopen op ambtelijke ondersteuning om de plannen verder uit te werken”, aldus Claassen.

Volgende week donderdag presenteert de initiatiefgroep het voorstel aan de raad via videoverbinding. Een week later spreekt de raad zich erover uit.