De rekenmeesters van het kabinet publiceerden maandagmorgen een nieuwe prognose. De ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp), het bedrag dat we met elkaar produceren en verdienen, is ten opzichte van juni licht positief aangepast: een daling van 5,1 in plaats van 6,4 procent. Onverkort geldt echter: we doen met z’n allen een flinke stap in welvaart terug. In 2021 volgt bij de huidige inzichten een groeiherstel van 3,2 procent, onvoldoende om de schade snel en volledig te repareren.

Afgelopen vrijdag meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het tweede kwartaal een krimp (in vergelijking met de drie maanden ervoor) van 8,5 procent. Een min van 5 procent voor geheel 2020 duidt erop dat we in het derde en vierde kwartaal weer zullen groeien, voorzichtig omhoog vanuit wel een heel diep dal.

We zijn langzamerhand gewend geraakt aan heftige cijfers, we schrikken er niet meer van. Zeker niet als het toch een beetje meevalt. Maar het betekent nog altijd een ongekend zware dreun. De vorige crisis, die ontstond door problemen bij de banken, leidde in 2009 tot een recessie met een krimp van ‘slechts’ 3,7 procent.

We moeten bovendien bedenken dat bij de actuele voorspelling wordt verondersteld dat nieuwe contactbeperkende maatregelen uitblijven. Krijgen we onverhoopt een tweede coronagolf, dan zal het beeld uiteraard verslechteren. In dat geval treedt er, zo laat het CPB weten, in 2021 verdere krimp op in plaats van weer groei.

De schatting voor de werkloosheid is nagenoeg ongewijzigd gebleven. Het Planbureau houdt het op een stijging vanaf het lage niveau van 3,4 procent in 2019, naar 4,4 procent in 2020 en 6,5 in 2021. Dit laatste percentage stemt overeen met ongeveer 605.000 personen. In het scenario van een tweede uitbraak schiet de werkloosheid omhoog tot volgend jaar rond 10 procent.

Het plaatje van de overheidsfinanciën kleurt onvermijdelijk dieprood. Er is immers heel veel geld gemoeid met de steunpakketten en bij een geringere economische activiteit vallen de belastingopbrengsten tegen. Het CPB voorziet een begrotingstekort van 7,1 procent van het bbp in 2020 en 4,1 in 2021. De staatsschuld klimt naar circa 60 procent.

Uit veel cijfers blijkt dat Nederland minder slecht scoort dan omringende landen. CPB-directeur Pieter Hasekamp tekende daar maandagmorgen bij aan: „Maar geen misverstand: de klap is ongekend hard. Werkloosheid en faillissementen reageren met vertraging op de crisis, die klap moet eigenlijk nog komen.”

De jongste berekeningen vormen de basis voor de afrondende begrotingsbesprekingen binnen het kabinet. Dat zal onder andere beslissen of en, zo ja, in welke vorm er vanaf oktober een derde ronde van overheidssteun komt voor het bedrijfsleven.