De leiders van de 27 EU-lidstaten hebben op zoek naar een overeenkomst waarmee iedereen zou kunnen leven, allerhande plannen waar het EU-parlement aan hechtte geschrapt, gekort of onherkenbaar vertimmerd. Het was al „niet gemakkelijk” en kostte vier afmattende dagen van onderhandelingen om de 27 leiders op een lijn te krijgen, brengt Merkel in herinnering. Als het Europees Parlement veranderingen in het akkoord zou willen zien, komt alles mogelijk weer op losse schroeven.

Het Europees Parlement moet de begroting goedkeuren en zou daardoor veranderingen kunnen afdwingen. De voorzitter van het parlement waarschuwde daar vrijdag bij aanvang van de EU-top nog eens voor.

Merkel liet in het midden of lidstaten die de rechtstaat uitkleden, straks de aanspraak op het herstelfonds kan worden ontzegd. Hongarije en Polen beweren dat die voorgenomen koppeling, die landen als Duitsland en Nederland na aan het hart ligt, van tafel is en vieren dat uitbundig. Premier Mark Rutte erkende ook al dat de koppeling meer is afgezwakt dan hem lief is. De kwestie was een van de belangrijkste twistpunten op de dagenlange top en had die volgens Rutte zomaar kunnen laten stranden.

De EU-top legde een zekere verdeeldheid tussen de lidstaten bloot, erkende de Franse president Emmanuel Macron, die met Merkel probeerde de landen op één lijn te krijgen. „Deze lange onderhandelingen werden geplaagd door moeilijkheden, vaak van tegenstellingen, van verschillende opvattingen over Europa.” Hijzelf en Merkel kozen steeds „de kant van ambitie en samenwerking”, stelt Macron.

Die ambitie komen landen die zich hard maakten om de subsidies in het coronafonds te verminderen en aan strenge voorwaarden te verbinden, juist tekort, klaagde de Franse president de afgelopen tijd. Hij moest door verzet van onder andere Nederland slikken dat de EU niet 500 miljard, maar 390 miljard euro voor deze subsidies uittrekt.