„Fiscus overtrad wet met verwerking (dubbele) nationaliteit”
De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst heeft jarenlang de wet overtreden doordat ze gegevens over een (dubbele) nationaliteit van de aanvragers van kinderopvangtoeslag gebruikte.
Deze verwerkingen waren „onrechtmatig, discriminerend en daarmee onbehoorlijk”, stelt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in een onderzoek naar etnisch profileren door de Belastingdienst. Het gaat volgens de privacywaakhond om zware overtredingen van de privacywet.
De Belastingdienst had de gegevens over een dubbele nationaliteit al begin 2014 moeten wissen. Toch stonden in mei 2018 nog zeker 1,4 miljoen mensen met een dubbele nationaliteit in de systemen van de Belastingdienst geregistreerd. Dat mocht niet en de gegevens waren ook niet nodig bij het beoordelen van de aanvragen, de bestrijding van fraude en het gebruik in het risicosysteem, stelt de AP. De Belastingdienst had al toegegeven dat hij bij de aanvragen en controles soms selecteerde op nationaliteit.
AP-voorzitter Aleid Wolfsen is er stellig over: „Het hele systeem was op een discriminerende manier ingericht en werd ook als zodanig gebruikt. Welke concrete gevolgen dit heeft gehad voor individuele aanvragers, dat kunnen we in dit onderzoek niet zien. Wel was er permanent en structureel onnodige negatieve aandacht voor de nationaliteit en dubbele nationaliteit van de aanvragers.” Wolfsen vond het ’bloedlink” wat er gebeurde.
De AP concludeert dat in alle gevallen de verwerking van gegevens over de nationaliteit of een dubbele nationaliteit onrechtmatig was. Het mag „absoluut niet”, stelt de autoriteit vast. Voor het recht op kinderopvangtoeslag is alleen van belang of diegene rechtmatig in Nederland is. De autoriteit gaat nu bekijken of er een sanctie kan worden opgelegd aan de Belastingdienst, bijvoorbeeld een boete.
Tijdens het onderzoek was het voor de autoriteit „soms duwen en trekken” om informatie te krijgen van de ambtenaren van de Belastingdienst. Soms werden de onderzoekers op het verkeerde been gezet en kregen ze informatie die niet klopte of onvolledig was, zei Wolfsen. Of dat bewust gebeurde of door onwetendheid, kon hij niet aangeven. Inmiddels gaat het volgens Wolfsen wel beter met de medewerking bij andere onderzoeken die nog lopen bij de fiscus.
Wolfsen overhandigde het onderzoek vrijdag aan staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen). Ze herhaalde dat er veel fout is gegaan en dat er hard gewerkt wordt dit te repareren. Het gaat volgens haar niet alleen om het opschonen van systemen maar ook om een cultuurverandering.
