De verlenging van de termijn van de president is slechts één deel van een heel pakket. Maar deze is wel heel opvallend. Poetin heeft al eerder eens de grondwet omzeild door vier jaar ‘premier’ te zijn, en later weer terug te komen als president. Vorige week heeft hij gezegd te overwegen zich in 2024 opnieuw kandidaat te stellen. Hij zou dan kunnen regeren tot 2036.

Poetin zit al vanaf 1999. Toch is er geen enkele aanwijzing dat de ervaringsregel dat macht moet worden gespreid, in Rusland niet zou opgaan. Zeker, Rusland is altijd al een autocratie geweest, maar dat heeft het land uiteindelijk ook alleen maar schade gedaan. Het zou beter zijn als Poetin zijn energie zou besteden om een nieuwe generatie leiders voor te sorteren op het dragen van verantwoordelijkheid.

Maar in de grondwetswijzigingen zitten ook andere zaken. Beslist niet alleen verkeerde. Zo wil Rusland in de grondwet uitspreken dat de Rus, net als zijn voorvaderen, gelooft in God. Het noemen van Gods naam in een officieel document als de grondwet is niet minder dan gepast. Ook in het Westen is dat heel gebruikelijk. Net als de communisten vroeger in de Sovjet-Unie zetten de secularisten in het Westen daar vandaag vragen bij. In die zin is het een hoopgevend teken dat het ontkennen van God niet het eindpunt hoeft te zijn.

Verder legt deze grondwetswijziging vast dat het huwelijk een relatie van man en vrouw is en niet openstaat voor mensen van gelijk geslacht. Op zich is dit de klassieke en christelijke visie op het huwelijk, die wereldwijd altijd nog in een meerderheid van de landen wordt voorgestaan. Maar in deze context is het tevens een politiek signaal vanuit Rusland naar het Westen, waar het homohuwelijk wordt gezien als iets van emancipatie en vooruitgang.

Poetin wil ook de Russische taal een (nog) sterkere plaats geven. In een multiculturele staat die Rusland feitelijk is, leidt dit makkelijk tot onderdrukking van minderheden.

Rusland wil ook opkomen voor volksgenoten in het buitenland. Dit klinkt sympathiek, maar voor zwakke buurlanden als Oekraïne en Georgië belooft dit alleen maar meer ellende. Van Russen binnen hun grenzen zullen ze nooit weten waar hun loyaliteit ligt.

Zorgwekkend is evenzeer dat in de taakomschrijving van rechters niet meer staat dat deze onafhankelijk zijn, maar alleen nog dat ze „rechtsmacht uitoefenen.” Dit betekent dat ze ook ontslagen kunnen worden. Burgers van Rusland worden daarmee nog weer meer afhankelijk van de president.

Hier blijkt ook hoe misleidend een referendum is. Dat doet zich voor als het toppunt van democratie. Maar het wordt gebruikt door de machtsmachine van het Kremlin. En echt niet om zich door het volk te laten corrigeren.