Wat was ik verontwaardigd toen de inspectie in haar burgerschapsonderzoek begin dit jaar haar pijlen ook nadrukkelijk richtte op het reformatorisch onderwijs. De wijze waarop de inspectie te werk ging, had soms het karakter van een overval: onaangekondigd stonden ineens enkele inspecteurs op de schoolstoep.

De methode van onderzoek en de vraagstelling zijn door sommige docenten en leerlingen als indringend en soms grensoverschrijdend ervaren. Journalisten stonden klaar om onze verontwaardiging op te tekenen. Dat veel van de inspecteurs hun werk keurig hebben gedaan, was een nuance die wij als schoolbestuurders wellicht te weinig naar voren hebben gebracht. Ondanks alle commotie die is ontstaan, moet gezegd worden dat we desondanks van onze overheid veel ruimte krijgen voor ons ”onderwijs met de Bijbel”. We mogen dankbaar zijn dat we leven in een rechtsstaat met een stabiele regering. Desondanks is er een forse spanning tussen wat de Bijbel zegt en wat er in brede lagen van de maatschappij leeft. Door het veranderende maatschappelijke en politieke klimaat wordt deze ”strijd der geesten” gaandeweg meer zichtbaar.

Excentriek

In de samenleving is er steeds minder kennis en steeds meer verwarring over religie. Iemand die gewend is om ’s zondags twee keer naar de kerk te gaan, wordt al snel als excentriek en soms zelfs als fundamentalist gezien.

Ook een aantal van onze standpunten is niet populair. We worden gezien als strikte moralisten die zaken afwijzen die zo geliefd zijn op de individualistische vrijheidsmarkt: abortus, euthanasie, porno, klonen, kunstmatige anticonceptie, homohuwelijk etcetera. Daardoor zijn we anders dan de maatschappelijke hoofdstroom en worden we onderzocht en bevraagd. En straks misschien ook aangeklaagd.

Desondanks hebben we vooralsnog veel vrijheden. Ons christenzijn stelt onze maatschappelijke rechten niet buiten werking. Het recht binnen de rechtstaat is echter wel onderhevig aan maatschappelijke tendensen, en zal dus minder bescherming gaan bieden. Maar uiteindelijk gaat het niet om ons recht, maar om Gods recht. Al wordt ons geen onrecht aangedaan, Hem wordt wel onrecht aangedaan in deze maatschappij. Door zaken als abortus, maar ook door de kerkelijke verdeeldheid.

Verongelijkt

De Bijbelse boodschap schuurt met het ideaal van de absolute individuele keuzevrijheid. Met de Bijbel moet je niet aankomen om je standpunt te verklaren. We vinden het daardoor vaak moeilijk om voor onze geloofsovertuiging in het publieke domein uit te komen. Naarmate het onbegrip over onze standpunten groter wordt, lopen we ook het risico dat we ons snel aangevallen voelen en verongelijkt zijn. Alsof onze overheid het vooral op onze kring heeft gemunt, met de bedoeling om ons te benadelen. Een niet-christelijke collega-bestuurder wees me er recent op dat christenen altijd zo snel in de verdediging gaan. Hij wist daardoor wel waar we op tegen waren, maar niet waar we voor staan.

Laten we ons alleen zien als we worden aangevallen om vervolgens vanuit een defensieve houding ons standpunt naar voren te brengen? Onze mening mag er zijn in het publieke domein, zeker als we dat baseren op Gods Woord. Dan is het niet meer ons woord, maar Zijn Woord. Dan gaat het niet meer om ons belang, maar is het de zaak van God Zelf. Dan gaat het niet meer om onze rechten, maar om Zijn recht. Dan hoeven we geen oppositie te voeren, ons niet te verdedigen. We moeten op de weg blijven die de Bijbel ons voorhoudt, soms tegen de stroom in, zonder zicht op succes. Dan zien we dat artikel 23 van de Grondwet (vrijheid van onderwijs) langzaam wordt afgebroken, dan wordt de invloed van de overheid op de lesinhoud groter. Dan worden ook onze vragen groter, maar God weet waarom, Hij is ”in control”.

Tv-praatprogramma

Dat ontslaat ons niet van onze verantwoordelijkheid, maar bevrijdt ons van de kramp om te blijven houden wat we hebben. Als christenen kunnen we dan het goede zoeken voor de maatschappij, onze jongeren opleiden tot verantwoordelijke burgers. Mensen die het beste voor de ander zoeken, wellicht ten koste van onszelf. Mensen die de Bijbel laten spreken: niet in eerste instantie als een Boek met waarden en normen, maar als drager van de boodschap van redding voor verloren zondaren.

Misschien ziet de ander ons dan minder als een strikte moralist, maar laten we iets zien van het vertrouwen dat we hebben buiten onszelf. Dan moeten we onze stem laten horen. Dan moet een schoolbestuurder zich misschien toch in een tv-praatprogramma laten zien, al heeft hij weinig kennis van dat medium en weet hij vooraf dat hij alleen pek en veren krijgt. Dan kunnen we niet altijd een negatief inspectieoordeel voorkomen, hoe lastig dat voor een school ook kan zijn. Dan zijn we op een gegeven moment uitgewerkt, om het aan de Heere over te geven. Het vraagt afhankelijkheid en ook veel zelfverloochening. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

De auteur is schoolbestuurder in het reformatorisch onderwijs.